Kütləvi istirahətin insanların təsərrüfat fəaliyyəti ilə ahəngdar olduğu təbii təsərrüfat kompleksləri. Buraya yaşıl meşə qurşağı, turizm rayonları daxildir. Belə komplekslər bütün dünyada və eləcə də Azərbaycanda vardır. Məsələn, respublikamızın şimal – şərqində Xəzər dənizinin sahilində yerləşən Nabran istirahət ocaqları, Qalaaltı sağlamlıq sanatoriyasını və.s göstərmək olar.
Təsərrüfat işləri aparılmayan, elmi – tədqiqat və turizm məqsədi ilə nadir bitki, heyvanat aləminin mühafizə olunduğu qoruq sahələri.Azərbaycanda belə sahələrə misal olaraq, Qızılağac, Hirkan, Şirvan, Eldar, Bəsitçay və başqa dövlət qoruqlarını göstərmək olar.
Təbii komplekslərin öyrənilməsinin turizm ilə ahəngli təşkil etdiyi və müxtəlif növlü qoruqlardan təşkil olunmuş milli parklar. Burada nadir hallarda kənd təsərrüfatı işləri aparmaq olar.
