Mühazirə dərslərində müzakirə olunan mövzuların məzmunu 1


Mühazirə 4 Avtomatikada parametrlərin və əsas funksiyaların şərti işarələri



Yüklə 20,62 Mb.
səhifə11/58
tarix24.11.2023
ölçüsü20,62 Mb.
#134010
növüMühazirə
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   58
Avtomatlaşdırmanın əsasları müh

Mühazirə 4
Avtomatikada parametrlərin və əsas funksiyaların şərti işarələri

Avtomatikada texnoloji parametrlərin şərti işarələri cədvəl 1-də verilmişdir.


Cədvəl 1



Adı

İşarəsi

Təzyiq, seyrəklik

P

Temperatur

T

Səviyyə

L

Sərf

F

Sıxlıq

D

Özlülük

V

Nəmlik

M

Konsentrasiya (qatılıq)

Q

Bir neçə müxtəlif parametr

U

Vəziyyət, yerdəyişmə

C

Avtomatika vasitələrində texnoloji parametrlərin dəqiqləşdirilməsi üçün şərti işarələr cədvəl 2-də verilmişdir.


Cədvəl 2


Adı

İşarəsi

Fərq, düşgü

D, d

Nisbət

F, f

İnteqrallama

Q, q

Avtomatik işəsalma

J

Avtomatika vasitələrinin əsas funksiyalarının şərti işarələri cədvəl 3-də verilmişdir.

Cədvəl 3


Adı

İşarəsi

Göstərən

İ

Qeydedən

R

Tənzimləmə, idarəetmə

C

İdarəetmə stansiyası (uzaq məsafədən idarəetmə)

K

Xüsusi quruluşun köməyi ilə məsafədən idarəetmə

H

Həssas element (ilk çevirici)

E

Göstərişin uzaq məsafəyə ötürülməsi

T

Hesablama funksiyasının çevirilməsi

Y

Siqnallama

A

İşəsalma, işdənçıxarma, bloklama

S

Avtomatika vasitələrinin əlavə funksiyalarının şərti işarələri cədvəl 4-də verilmişdir.


Cədvəl 4


Adı

İşarəsi

Parametrin yuxarı hədd qiyməti

H

Parametrin aşağı hədd qiyməti

L

Elektrik siqnalı

E

Pnevmatik siqnal

P

Hidravlik

G

Kökalma



Siqnalın kompüterə ötürülməsi

Bi

Kopüterdən informasiyanın çıxarılması

B0

Analoq siqnalı

A

Diskret siqnal

D

Cəmləmə



Siqnalın sabit K əmsalına vurulması

K

Avtomatlaşdırma vasitələrinin temperatur ölçən cihazlar üçün şərti işarələrinin sxemdə yerləşdirilməsi cədvəl 5-də verilmişdir.


Cədvəl 5





Cihazlar

İşarələri

1.

Temperatur ölçmək üçün həssas element (termoelektrik termometri, müqavimət termometri, manometrik termometrin termobalonu, pirometr vericisi və s.)



2.

Obyektdə və yaxud yerli lövhədə yerləşən temperatur ölçən, göstərən cihaz (civəli termometr, manometrik termometr və s.)





3.

Mərkəzi nəzarət lövhəsində yerləşdirilmiş temperatur ölçən, göstərən cihaz (millivoltmetr, potensiometr, avtomatik körpü)





4

Göstərişi məsafəyə ötürən yerli lövhədə yerləşdirilmiş temperatur ölçən şkalasız cihaz (manometrik termometr, pnevmatik və elektrik ötürücü mexanizmi olan istənilən verici)



5.

Operator lövhəsində yerləşdirilmiş birnöqtəli, qeydedən temperatur ölçən cihaz (özüyazan millivoltmetr, potensiometr, avtomatik körpü və s.)





6.

Operator lövhəsində yerləşən, çoxnöqtəli izləyici quruluşu olan, qeydedən temperatur ölçən cihaz (çoxnöqtəli özüyazan potensiometr, avtomatik körpü)



7.

Operator lövhəsində yerləşən, temperatur tənzimləyən qeydedici cihaz (çoxnöqtəli özüyazan potensiometr, avtomatik körpü)



8.

Obyektdə, yerli lövhədə yerləşən şkalasız temperatur tənzimləyici



9.

Operator lövhəsində yerləşən tənzimləyici və qeydedici quruluşu olan, idarəetmə stansiyası ilə təchiz edilmiş temperatur ölçmək ücün dəst





10.

Obyektdə, yerli lövhədə yerləşən daxilində kontakt quruluşu olan temperatur tənzimləyən cihaz (məsələn, temperatur relesi)





11.

Operator lövhəsində yerləşən məsafədən idarəetmə baypas paneli





12.

Operator lövhəsində yerləşən qaz (hava) və yaxud elektrik dövrələrində quraşdırılmış açar





Avtomatlaşdırma vasitələrinin təzyiq ölçən cihazlar üçün şərti işarələrinin sxemdə yerləşdirilməsi cədvəl 6-da verilmişdir.


Cədvəl 6




Cihazlar

İşarələri

1.

Obyektdə və yaxud yerli lövhədə yerləşən təzyiq (seyrəklik) ölçən, göstərən cihaz (manometr, difmanometr, seyrəklik basqıölçən, vakuummetr və s. )





2.

Yerli lövhədə yerləşən təzyiqlər fərqi ölçən göstərən cihaz (göstərən difmanometr)



3.

Yerli lövhədə yerləşən göstərişi məsafəyə ötürən təzyiq (seyrəklik) ölçən şkalasız cihaz (pnevmatik və ya elektrik ötürücülü şkalasız manometr, difmanometr)





4.

Operator lövhəsində yerləşən qeydedici təzyiq (seyrəklik) ölçən cihaz (özüyazan manometr, təzyiqi qeydedən istənilən ikinci cihaz )





5.

Yerli lövhədə yerləşdirilmiş kontakt quruluşu olan təzyiq relesi



6.



Yerli lövhədə yerləşdirilmiş kontakt quruluşu olan təzyiq (seyrəklik) göstərən və bloklama cihazı (elektrik kontaktlı manometr, vakuummetr)





7.

Xarici enerji mənbəyindən istifadə edilmədən işləyən təzyiq tənzimləyicisi (düztəsirli təzyiq tənzimləyicisi “özünə qədər”)



Avtomatlaşdırma vasitələrinin sərfölçən cihazlar üçün şərti işarələrinin sxemdə yerləşdirilməsi cədvəl 7-də verilmişdir.


Cədvəl 7





Cihazlar

İşarələri

1.

Obyektdə yerləşdirilmiş (boru kəmərində) sərfi ölçmək üçün həssas element (diafraqma, soplo, venturi borusu, induksiyalı sərfölçənin vericisi və s.)







2.

Yerli lövhədə yerləşdirilmiş göstərişi məsafəyə ötürən şkalasız sərfölçən cihaz (göstərişi məsafəyə ötürən pnevmatik və elektrik ötürücülü difmanometr və ya rotametr)



3.

Operator lövhəsində yerləşən sərflər nisbətini ölçüb, qeydedən cihaz (sərflər nisbətini qeydedən istənilən ikinci cihaz)





4.

Yerli lövhədə yerləşdirilmiş sərfölçən göstərən cihaz (göstərən difmanometr və ya rotametr)



5.

Yerli lövhədə yerləşdirilmiş inteqrallayıcı sərf ölçən cihaz (şkalasız inteqrallayıcı sayğac sərfölçən)



6.



Yerli lövhədə yerləşən göstərən inteqrallayıcı sərfölçən cihaz (inteqratoru olan göstərən difmanometr)





7.

Müəyyən olunmuş miqdarda maddənin keçməsini xəbər verən bloklayan quruluşu olan, inteqrallayıcı sərfölçən cihaz (sayğac dozator)





Avtomatlaşdırma vasitələrinin səviyyə ölçən cihazlar üçün şərti işarələrinin sxemdə yerləşdirilməsi cədvəl 8-də verilmişdir.


Cədvəl 8





Cihazlar

İşarələri

1.

Obyektdə yerləşdirilmiş səviyyə ölçən cihazın həssas elementi (elektrik və tutum səviyyə ölçənli vericisi)





2.

Yerli lövhədə yerləşən göstərən səviyyə ölçən cihaz (səviyyə ölçdükdə istifadə edilən manometr və difmanometr)





3.

Yerli lövhədə yerləşən şkalasız kontakt quruluşu olan səviyyəni bloklayan və siqnallayan cihaz (səviyyə relesi)





4.

Yerli lövhədə yerləşən göstərişi məsafəyə ötürən şkalasız səviyyə ölçən cihaz (pnevmatik və elektrik ötürücülü şkalasız səviyyə ölçən)





5.

Yerli lövhədə yerləşən kontakt quruluşu olan tənzimləyici, bloklayan şkalasız səviyyə ölçən cihaz (elektrik bloklayıcı tənzimləyici, H hərfi səviyyənin yuxarı hədd qiymətinin bloklanmasını göstərir



6.



Operator lövhəsində yerləşən kontakt quruluşu olan göstərən səviyyə ölçən cihaz (siqnallayıcı göstərici ikinci cihaz H və L hərfləri səviyyənin yuxarı və aşağı hədd qiymətlərinin siqnallamasını göstərir) .əıç







Avtomatlaşdırma vasitələrinin keyfiyyət ölçən cihazlar üçün şərti işarələrinin sxemdə yerləşdirilməsi cədvəl 9-da verilmişdir.


Cədvəl 9





Cihazlar

İşarələri

1.

Yerli lövhədə yerləşən göstərərişi məsafəyə ötürən şkalasız sıxlıq ölçən cihaz (pnevmatik və elektrik sıxlıq ölçənin vericisi)





2.

Yerli lövhədə yerləşən göstərən qalınlıq ölçən cihaz (polad lövhənin qalınlığını ölçən, göstərən cihaz )



3.

Operator lövhəsində yerləşən nəmlik ölçən qeydedici cihaz (nəmlik ölçən ikinci cihaz)



4.

Yerli lövhədə yerləşən məhsulun keyfiyyətini ölçmək üçün həssas element pH-metrin vericisi



5.

Yerli lövhədə yerləşən məhsulun keyfiyyətini ölçüb, göstərən cihaz (tüstü qazlarının tərkibində O2-nin miqdarını ölçən göstərən qazanalizatoru)





6.



Operator lövhəsində yerləşən məhsulun keyfiyyətini ölçüb, qeydedən, tənzimləyən cihaz (məhsuldakı sulfat turşusunun qatılığının tənzimləyicisi, özüyazan ikinci cihaz)





7.

Yerli lövhədə yerləşən kontakt quruluşu olan radioaktivliyi ölçüb, göstərən cihaz ( və şüalarının buraxıla bilən qatılığını göstərən və siqnallayan cihaz)



8.

Yerli lövhədə yerləşən məhsulun özlülüyünü ölçmək üçün göstərən cihaz (göstərən viskozimetrlər özlülük ölçən)





9.

Yerli lövhədə yerləşən məhsulun kütləsini ölçüb, göstərən kontakt quruluşu olan cihaz (elektrotenzometrik və ya siqnallayıcı quruluş)





10.

Operator lövhəsində yerləşən sobada alovun sönməsinə nəzarət edən kontakt quruluşlu şkalasız cihaz (ehtiyat B hərifindən istifadə edilməsi sxemdə aydınlaşdırılmalıdır)





Avtomatlaşdırma vasitələrinin köməkci kəmiyyətlərin ölçülməsi üçün cihazların şərti işarələrinin sxemdə yerləşdirilməsi cədvəl 10-da verilmişdir.


Cədvəl 10






Cihazlar

İşarələri

1.

Yerli lövhədə yerləşən istənilən elektrik kəmiyyətini ölçən göstərən cihaz (voltmetr, ampermetr, vattmetr, gərginlik, cərəyan şiddəti və güc)



2.

Operator lövhəsində yerləşən, proqram üzrə prosesi idarəedən cihaz (əmrverici elektrik pnevmatik cihaz çoxdövrəli zaman relesi)



3.

Operator lövhəsində yerləşən, intiqalın fırlanma tezliyini (fırlanma sürəti) ölçüb, qeydedən (taxogeneratorun ikinci cihazı)





4.

Yerli lövhədə yerləşən bir neçə qeyri-bircins kəmiyyətləri ölçüb, qeydedən cihaz (buxarın təzyiq və temperaturunu əlavə olaraq, qeydedən özüyazan sərfölçən difmanometr. Ölçülən kəmiyyətin təfsilatını aydınlaşdıran yazılar cihazın sağ tərəfində qeyd edilir).



5.

Operator lövhəsində yerləşdirilmiş siqnal çeviricisi. Giriş və çıxış siqnalı elektrikdir (t.h.q.-ni sabit cərəyan siqnala çevirən çevirici)





6.

Operator lövhəsində yerləşdirilmiş siqnal çeviricisi. Giriş siqnalı pnevmatik, çıxış siqnalı isə elektrikdir



7.

Operator lövhəsində yerləşdirilmiş siqnal çeviricisi. Giriş siqnalı elektrik, çıxış siqnalı isə pnevmatikdir



8.

Sabit K əmsalına vurma funksiyasını yerinə yetirən hesablama qurğusu



9.

Elektrik mühərrikini işəsalma və işdən dayandırılması qurğuları (nasosun işə qoşulması və dayandırılması, siyirtmələrin açılması və bağlanması, maqnit buraxıcısı, kontaktor və s.)



10.

Operator lövhəsində yerləşdirilmiş əl ilə məsafədən idarəetmə aparatları (mühərrikin işə qoşulması və dayandırılması tənzimləyicinin tapşırığının dəyişdirilməsi), idarəetmə açarları, verici və s.



11.

Operator lövhəsində yerləşdirilmiş siqnallama quruluşu ilə təchiz edilmiş əl ilə məsafədən idarəetmə aparatları (lampa ilə təchiz edilmiş idarəetmə düyməsi, işıqlanması olan idarəetmə açarı və s.)



12.

Operator lövhəsində yerləşdirilmiş idarəedici açar (pozisiya işarəsi çox yer tutduqda onu dairənin xaricində yazmaq olar)






Yüklə 20,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   58




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin