Mühazirə dərslərində müzakirə olunan mövzuların məzmunu 1

Müvazinətsiz körpülər
Müvazinətsiz körpünün prinsipial sxemi verilmişdir.
Elektrik müqavimət termometri ilə işləyən müvazinətli körpünün prinsipial sxemi

Şəkil 2.8
Bu körpünün üç qolu R₁, R₂ və R₃ - sabit müqavimətlər, dördüncü qolu R_t –elektrik müqavimət termometri, R₄- nəzarət müqaviməti R_p- tənzimedici reostat, E- cərəyan mənbəyi və mv- şkalası temperatur dərəcələrinə görə dərəcələnmiş millivoltmetrdir. Körpünün R₁, R₂ ,_, R₃ və R₄ - müqavimətləri elə seçilməlidir ki, şkalanın başlanğıcında qeyd edilən temperaturda körpü müvazinətdə olsun. Belə halda millivoltmetrdən cərəyan keçmir və əqrəb şkalanın sol kənar vəziyyətində dayanır. Elektrik müqavimət termometrinin temperaturu dəyişən kimi körpünün müvazinəti pozulur, millivoltmetrdən cərəyan axır və əqrəb sağa hərəkət edir. Əqrəbin sağ tərəfə hərəkət yolu millivoltmetrdən keçən cərəyan şiddətinə mütənasibdir. Əqrəbin şkala üzərində dayandığı nöqtə ölçülən temperaturun qiymətini göstərir.
Temperatur, yalnız sabit qiymətli gərginlikdə dəqiq ölçülə bilər. Bu isə R₄ nəzarət müqaviməti vasitəsilə yoxlanılır. Həmin müqavimət A açarının yerini dəyişdirməklə elektrik müqavimət termometri əvəzinə körpü dövrəsinə daxil edilir. Nəzarət müqaviməti və R₄ körpü dövrəsinə qoşulduqda əqrəb şkala üzərində cızılmış xətt üzərində durmalıdır. Əks halda əqrəb uyğun vəziyyətə gələnə qədər R_b tənzimləyici reostatın sürüngəcini hərəkət etdirmək lazımdır. Bundan sonra elektrik müqavimət termometri yenidən dövrəyə qoşulur.
Ölçmənin qiymətinin düzgün olması ücün ab nöqtələrindəki potensiallar fərqi U_ab sabit olmalıdır. U_ab sabit saxlanması olmalıdır R_p reostatı vasitəsilə yerinə yetirlir. U_ab – nin qiymətini həmişə sabit saxlamaq lazım gəldiyindən bu körpüdən laboratoriya şəraitində temperaturun ölçülməsində və müxtəlif tipli çevricilərdə elecə də analizatorlarda istifadə edilir.