Tullantısız və aztullantılı texnologiyalar
Bunlar təbii mühiti qorumaq üçün, qaz, maye və bərk tullantılarının az çıxması, ya da heç çıxmaması ilə müşaiyət olunan xammaldan bütün dəyərli maddələrin işlənməsini təmin edən texnologiyalardır. Örnək üçün bu texnologiya tətbiq olunarsa, filizlərdən qara və əlvan metallar kimi əsas malların alınmasından başqa, həmdə inşaat materialları (sement, çınğıl, kərpic), kimyavi turşular, kübrələr istehsal edilə bilər. Bu da işlənmiş filizlərin tullantılarını heçə endirir. Çünki hər şey nəyinsə istehsalına yönəlir.
Bu kimi texnologiyaların işlənməsinə 20 yüzilliyin ortalarında, ətraf mühitin çirklənməsi problemi kəskinləşməsi səbəbi ilə keçilmişdir.
Tullantıları az olan texnologiyaların əsasında təbiətdə olan proseslərin bir-birinə bağlılığı durur. O zaman bir növ canlıların ifraz etdikləri məhsullar başqaları tərəfindən hopulur. Buna görə də təbiətdə gərəksizolan bir şey qalmır, hər şey istifadə olunur.
Tullantısız texnologiyaların başlıca məqsədi zərərli maddələrin axıdılmasının qarşısını almaqdır. Bunu da susuz, ya da su az işlədən texnologiyaların əsasında əldə olunur. Başqa yol onları yuyub aparan suyun, dövriyə nəticəsində, bir neçə dəfə isfifadə olunması; su dövriyyəsi sistemlərinin inkişafı; axədəlan sularıntəmizlənməsi və onlardan gərəkli maddələrin çıxarılıb yenidən işlədilməsi; su soyuducu qurğularının hava ilə işləyənlərlə dəyişdirilməsi; tullanan maddələrin bərk halında, suya hopdurulmaharaq çıxarılması və onların başqa şey üçün istifadə edilməsidir. Bütün bu problemlər haqqında benalxalq müqavilələr vardır.
Dostları ilə paylaş: |
