Mühazirə konspekti Bakı 2020 I mövzu

Mövzu 3.9.Optik kabellərin üstün cəhətləri və tətbiq sahələri

Optik lifli rabitə xətləri (OLRX) EPK –lərindən fərqli olaraq bir sıra üstünlüklərə malikdir. Bunlar aşağıdakılardan ibarətdir:

1. 
   TZ –nın eni RQ – ları arasında məsafə adı ERX –lərindən fərqli olaraq böyükdür, kiçik itkiyə malik ORX-lərində istifadə olunan RQ-larının miqdarı adi sistemlərə nsbətən az, hətta uzunluğu km-dən az olan xətlərdə RQ- larından istifadə edilmir.
   
2. 
   OL-dən hazırlanmış kabellər diametri və çəkisi KK-inkindən xeyli kiçikdir. Diametri mkm olan OL diametri bir neçə sm olan mis naqildən ibarət kabeli əvəz edə bilər. OK-in çəkisində və ölçüsündə olan bu üstünlük sualtı kabellər üçün və çoxlu miqdarda rabitə naqilləri tələb olunan yerlərdə vacib və əhəmiyyətlidir.
   
3. 
   Metal naqillərdə və kabellərdə mövcud olan partlama və qısa qapanma kimi hadisələr, Ok-lərdə baş vermir. Elektrik gərginliyindən tam şəkildə izolə olunan sistemlər hazırlanır.
   
4. 
   Uyğun olaraq ötürücü və birləşdirici funksiyasını yerinə yetirmək üçün layihələndirilən OK-lər, pis və nəm hava şəraitinə qarşı davamlıdır və ona görə də belə KX –lərindən sualtı kabel kimi də istifadə etmək olar. Çox pis şəraitdə örtüksüz şüşə lifli İO 1000 ⁰S temperaturaya davam gətirə bildiyi halda KK yalnız 300⁰S temperaturaya davam gətirə bilir.
   
5. 
   Hal-hazırda OLRK –nin dəyəri ən yüksək keyfiyyətli KK-in qiyməti ilə eynidir. Ostehsal həcminin artması ilə bu dəyərin səviyyəsi indiki qiymətə görə xeyli azalmış olacaqdır ki, bu da ilkin dəyərə görə üstünlük təşkil edəcəkdir.
   
6. 
   ERX-lərindən fərqli olaraq, sızma cərəyanına, deşilmə gərginliyinə və yerli birləşməyə qarşı görülən mühafizə tədbirlərindən OLRK –də istifadə etmək lazım gəlmir. Bundan başqa OLRK –i induktiv maneələr və kəsişmələr hesabına yarana təhriflərə məruz qalmır. Qeyd etmək lazımdır ki, RQ –u qoşulan, OLRQ –lərində, xüsusən uzun məsafələrdən keçən sualtı kabellərdə, RQ –larını qidalandırmaq üçün OL-lərlə bir yerdə olan keçirici naqildən istifadə edilir. Bu halda OLRK –ni elektrik gərginliyindən mühafizə etmək üçün lazım olan tədbirlər qalır.
   
7. 
   OLRK-lərində itkinin qiymətini azaltmaq üçün modernləşdirmə aparmaq lazım gəlir. Bu halda ŞM kimi istifadə olunan İD –ların injeksion lazerlə əvəz edilir. Bundan başqa kabelin ilkin göstəricilərini saxlamaqla, avadanlığı təkmilləşdirmə və modulyasiya üsullarından istifadə etməklə modernləşdirmə aparmaq mümkündür.
   
8. 
   OLRK –lərində istifadə olunan qurğuların dəyəri adi ERK-lərinə nisbətən xeylin ucuzdur. Belə ki, kabelin daşınmasına, onun xidmətinə çəkilən xərc ERK-lərinə çəkilən xərclərin ¼ -ni təşkil edir. Buna çəkilən zəhmət isə iki dəfə aşağıdır.
   

İnformasiyanın ötürülməsi TZ-nın genişlənməsi kimi müsbət cəhətlə yanaşı, OK-nın bütün üstünlükləri, onun rabitənin başqa oblastlarına tətbiq olunma zərurətini yaradır. TKS –lərindən başqa OK aşağıdakı oblastlara da tətbiq edilir.

• 
  Telefon əlaqəsində birləşdirici və magistral xətlər ŞQ-lar, telefon stansiyaları;
  
• 
  Televiziya verilişlərinin kabellə ötürülməsində birləşdirici xətlər, mərkəzi paylanma sistemləri, qapalı dövrələr;
  
• 
  EHM-larında daxili və xarici əlaqələləri həyata keçirmək həyata keçirmək;
  
• 
  Hərbi və mülki məqsədlər üçün, kosmosda tətbiq olunan aparatlarda, təyyarələrdə, gəmilərdə istifadə edilən rabitə vasitələrində;
  
• 
  Sualtı kabellər, gizli, təhlükəsiz və həyəcan siqnalları yaradn rabitə sistemləri, yerlə yerin süni peyki arasındakı rabitə aparatları, diaqnostika və cərrahiyyə əməliyyatı aparatında idstifadə olunan tibbi sistemləri, kimya, neft, nüvə qurğuları və s. kimi sənayenin avbtomatlaşdırılması və texnoloji prosseslərin idarə olunmasında tətbiq edilirlər.