Şəkil 3.1. Kumetrun sadələşdirilmiş funksional sxemi
L
x
induktivliyini ölçərkən tədqiq olunan sarğacı 1, 2 sıxaclarına qoşmaq lazımdır.Bu halda
rezonans konturu ölçülən
L
x
induktivlikli sarğacdan və dəyişən etalon
C
e
kondensatorundan təşkil
oiunur (
R
Lx
sarğacıın aktiv itkiləri,
C
Lx
onun naqillərinin sarğılararası tutumudur). Konturda
rezonans etalon kondensatorun C
e
tutumunu dəyişməklə əldə edilir. Rezonans halı keyfiyyət Q
əmsalına dərəcələnmiş V2 voltmetrinə görə təyin edilir.
L
x
induktivliyinin ölçülməsi
C
Lx
tutumunu
nəzərə almaqla iki rezonans tezliyində aparılır:
)
(
2
1
1
1
x
L
e
x
r
C
C
L
f
+
=
;
)
(
2
1
2
2
x
L
e
x
r
C
C
L
f
+
=
,
burada
C
e1
və
C
e2
- f
r1
və
f
r2
tezliklərində etalon tutumlardır.
Tutaq ki, tezliklər arasında
f
r1
=
K
.
f
r2
asılılığı vardır, burada K – həqiqi ədəddir.Onda
yuxarıdakı tənliklərin birgə həllindən naməlum
L
x
və
C
Lx
qiymətləri belə hesablana bilər:
)
(
)
2
(
1
1
2
2
1
2
e
e
r
x
C
C
f
K
L
−
−
=
;
1
2
2
1
2
−
−
=
K
K
C
C
C
e
e
Lx
.
Kümetrin köməyi ilə 3, 4 sıxaclarına ölçülən rezistoru və yaxud kondensatoru qoşmaqla
naməlum
R, C, tg
C
kəmiyyətlərini təyin etmək olar.
İstifadə olunan sxemdən asılı olaraq kumetrlə
L, C, tg
C
,
R parametrlərinin ölçülmə
xətası 1...5% təşkil edir. Xətaların yaranma səbəbləri: generatorun qeyri-stabilliyi, konturda
R
o
müqavimətinin olması, etalon kondensatorun
C
e
şkalasının dəqiq olmaması, V1 və V2
cihazlarının xətaları, göstərişlərin oxunma xətaları.
Dostları ilə paylaş: