Mühazirə konspekti

9.3. Qeyri-nyuton mayelərin məsaməli mühitdə yastı-radial süzülməsi

Özlü - plastik mayeləinr məsaməli mühitdə yastı-radial süzülməsi zamanı süzülmə sürəti aşağıdakı kimi ifadə olunar:

=- (9.12 )

= 0; (9.13)

(9.14)

(9.14) asılılığı ilk dəfə akademik A. X. Mirzəcanzadə tərəfindən verilmişdir.

Burada - başlanğıc təzyiq qradiyentidir;

– başlanğıc səthi gərilmədir.

Dairəvi yatağın mərkəzində yerləşən radiusu olan quyuda qeyri-nyuton mayesinin yastı-radial qərarlaşmış hərəkətində mayenin sərfi

Q= = (9.15)

olacaqdır.

Burada - layın qalınlığır.

Q = const olduğundan

= (9.16)

yazmaq olar. Bu ifadənin inteqralı

P = (9.17)

İnteqral sabiti - i tapmaq üçün aşağıdakı sərhəd şərtindən istifadə edək

r = ; P =

Onda = –

– (9.17) – də yerinə yazsaq

P(r) = - (9.18)

r = olsa P = olacaqdır.

Burada -qidalanma konturunun radiusu;

- uyğun olaraq kontur və quyudibi təzyiqləridir.

= (9.19)

Beləliklə,

Q = (9.20)

və bu nəticəyə gəlmək olur ki,başlanğıc təzyiq qradiyentli süzülmədə maye sərfi Q azalıb sıfra bərabər olsa belə, fərqi sıfra yaxınlaşmayır və başlanğıc təzyiqlər fərqi - a bərabər olur.

= (9.21)

Başlanğıc təzyiq qradiyentli hərəkətdə, layın

(9.22)

olan yerlərində maye hərəkət etmir, «donmuş» sahələr yaranır. Bu səbəbdən də layin neftvermə əmsalı adi neftlərlə müqayisədə azlıq təşkil edir.