Mühazirə konspekti

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE UNİVERSİTETİ


X.İ.Dadaş-zadə
“ YERALTI HİDRAVLİKA”
fənnindən mühazirə konspekti



GİRİŞ

“Yeraltı hidravlika” neft,qaz və qaz-kondensat yataqlarının işlənməsinin layihələndirilməsi və istismarı üzrə “ neft və qaz mühəndisi” və “ geologiya mühəndisi” hazırlanmasında tədris planı üzrə keçilən sənət fənlərinin nəzəri əsasını təşkil edir .

“Yeraltı hidravlika” neft yə qaz yataqlarını təşkil edən məsaməli mühitdə maye, qaz və onların müxtəlif komponentlərlə qarışığından yaranan sistemlərin hərəkət qanunlarını öyrənir.

Neft ,qaz və qaz-kondensat yataqlarının işlənməsi və istismarı dedikdə, layın enerjisini tənzimləməklə , neft ,qaz və kondensatın quyulara hərəkətini təmın və idarə etməklə onların yer üzərinə çıxarılması posesı başa düşülür. Neft və qaz yataqlarının işlənməsi maye , qazın və onların qarışıqlarının məsaməli mühitdə fasiləsiz hərəkəti ilə əlaqədardır.

Yataqların işlənməsi və istismarı posesinin düzgün idarə olunması üçün lay boyunca məsaməli mühitdə hərəkəti xarakterizə edən amillərin – təzyiq,sürət,temperatur,maye,qaz,kondensat komponentlərinin miqdarı , onların fazalarda paylanma dərəcələri və s. öyrənilməsində “Yeraltı hidravlika fənninin rolu əvəzsizdir.

Süzülmə nəzəriyyəsinin, məsaməli mühitdə maye ,qaz və qazlı mayelərin qərarlaşmış və qərarlaşmamış hərəkətlərinin öyrənilməsində , neftin layda su ilə sıxışdırılmasında , mayenin və layın eıastikliyinin , eləcə də yataqlarin daban və tavanında yerləşən layların keçiriciliyinin nəzərə alınmasında və s. şəraitlərdə quyular sisteminə neftin və qazın axmasında bu fənnin neftçi mühəndis tərəfindən öyrənilməsi çox vacibdir.