Mühazirə materialları Mövzu İnsan resurslarının idarə edilməsinin (human resources management hrm) əsasları

Qamçı və qoğal üsulu.

Qoğal üsulu iqtisadi üsul hesab edilir. Rəhbər işçi ça­lışdığı təşkilat ilə əmək müqaviləsi bağlayır. İşçi ona aid olan vəzifələri və üzərinə düşən öhdəlikləri yerinə ye­tir­di­yinə görə əmək haqqı alır. Qoğal üsulu işçiyə əmək fəaliy­yətində həvəsləndirici təsir göstərir. Bu üsul rəh­bər­lik tə­rə­­findən işçiyə göstərilən sosial-iqtisadi təsiri xa­rak­te­rizə edir. Deməli, qoğal üsulu sosial və iqtisadi üsullar va­sitəsilə insanların əmək fəaliyyətində fəallığının artırıl­ma­sına yönəldilən üsullar sistemidir.

Qamçı üsulu isə inzibati üsuldur. Əgər işçi ona tap­şı­rı­lan işi layiqincə yerinə yetirmirsə, işə “dırnaq­arası” mü­na­sibət bəsləyirsə, onda qamçı üsulu tətbiq edilir. Qamçı üsu­­lu işçini qorxutmaq, onu iqtisadi sanksiyalarla, digər in­zibati tədbirlərlə hədələmək, hətta həmin san­k­si­ya­lara və təsirlərə məruz qoymaqla onun əmək fəa­liy­­yə­tin­də fəal­lı­ğını məcburi qaydada artırmağa yönə­l­dilmiş üsul­lar­dan iba­rətdir. Qamçı üsuluna, həmçinin işçiyə şifahi və rəsmi xə­bər­dar­lıq, töhmət elan edil­məsi, əmək haqqının, vəzifəsinin aşağı salınması, iqtisadi sanksiyalar tətbiq olunması, şifahi tənbehləri aid etmək olar.