| Tərəqqinin meyarının azadlıqla bağlılığı haqqında Hegelin fikri diqqəti cəlb edir. Lakin Hegelin nöqsanı bunda idi ki, o tərəqqini yalnız azadlıq şüurunun inkişafında görürdü. Əslində isə azadlıq çox geniş anlayışdır. Odur ki, azadlığı ictimai tərəqqinin meyarı kimi qiymətləndirərkən, onun bütün tərəflərini nəzərdə tutmaq lazımdır. Yəni təkcə azadlıq şüurunu deyil, ictimai həyatın bütün sahələrində azad fəaliyyət diqqət mərəzində durmalıdır.
İctimai tərəqqiyə azadlığı təmin etməyin əsası kimi yanaşılması, onu tarixi zərurət ilə əlaqədə götürməyi tələb edir.
Çünki real azadlığa nail olmaq yalnız zərurəti dərk etmək sayəsində mümkündür. Deməli, azadlığın əldə edilməsi zərurətin dərk olunması ilə sıx bağlıdır. Məhz tarixi zərurəti dərk edib reallaşdırmaq yolu ilə azad cəmiyyət yaratmaq mümkündür. İgtimai həyatın bütün sahələrində öz üzvlərinə real azadlıq verən cəmiyyət tərəqqi göstəricilərinə görə ən yüksək səviyyədə durur.
Dostları ilə paylaş: |
