Mühazirə müəllimi: Dos. H. H. Həsənov
Yüklə 2,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
| KitabYurdu.az
4 münasibətlərinin daşıyıcısının istehlak dəyərinə malikdir. Iki istehlak dəyərinə müvafiq olaraq pul əmtəəsi iki dəyərin (abstrakt və mübadilə dəyərlərinin) daşıyıcısı olur. Əmtəələr əmtəəsi olan pul ümumi əmtəə kimi çıxış edir. Ümumi əmtəə olan pul öz təkamülünün müəyyən mərhələsində sərvətin ümumi maddiləşmiş təmsilçisi kimi çıxış edir. Pulun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, o, ümumi əmtəə ekvivalentidir. Cəmiyyətin iqtisadi fəaliyyətinin zəruri ünsüru və tərkib hissəsidir. Pul spesifik əmtəə növüdür, hansı ki, natural forması ümumi ekvivalentin ictimai funksiyası ilə qovuşur. Ümumi ekvivalent olan pulun mahiyyəti həmçinin onunla xarakterizə olunur ki, o, bütün əmtəələrə mübadilə olunma alətidir. Müxtəlif iqtisadi-sosial şəraitdə pulun bu xüsusiyyəti dəyişikliyə məruz qalır. Iqtisadiyyatın idarə olunmasının inzibati amirlik dövründə pulun bilavasitə digər əmtəələrə mübadilə edilməsi imkanlığı məhtudlaşdırılmışdır. Bazar münasibətlərinə keçidlə əlaqədar bu cür imkanlıqlar əhəmiyyətli dərəcədə genişlənmiş, mübadilə əməliyyatlarında pulun əhəmiyyəti artmışdır. Bu dəyişikliklər əmtəə-pul münasibətlərinin və onların tətbiqi sferasının müxtəlifliyindən irəli gəlir. Bazar münasibətlərinin formalaşdığı bir dövrdə pul iqtisadiyyatın dinamik inkişaf etdirilməsinin, zəhmətkeşlərin maddi və mədəni həyat səviyyəsinin yüksəldilməsinin mühüm iqtisadi alətidir. PULUN FUNKSIYALARI Inkişaf etmiş əmtəə təsərrüfatında pul bir sıra funksiyaları ifadə edir. Pul əmtəələrin dəyər ölçüsüdür, tədavül vasitəsidir, tədiyə vasitəsidir, yığım vasitəsidir və dünya puludur. Pulun dəyər ölçüsü funksiyası. Ümumi ekvivalent olan pulun vasitəsilə bütün əmtəələrin dəyəri ölçülür. Pul əmtəələrdə cəmlənmiş əməyin kəmiyyət və keyfiyyətini ümumi ölçü ilə ifadə etməyə şərait yaradır. Əmtəələrin dəyərinin müqayisə oluna bilinməsi ondan irəli gəlir ki, pulun özü ictimai əməyin təcəssümüdür. Onun özünün dəyəri vardır. Metal pul tədavülündə bu funksiyanı həqiqi (qızıl və gümüş) pullar Yüklə 2,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|