Mühazirə müəllimi: Dos. H. H. Həsənov

KitabYurdu.az 
79

---

Bank krediti kommersiya kreditinə xas olan məhdudiyyətləri aradan qaldırır, 
çünki o kreditləşmənin istiqamətləri, məbləği və müddətləri ilə məhdudlaşmır. Bank 
krediti kommersiya kreditində olduğu kimi təkcə əmtəə tədavülünə deyil, həm də 
kapital yığımına xidmət edir. Bank kreditinin aləti olan vekseli ilə kommersiya 
vekselinin diskont əməliyyatları vasitəsilə əvəz edilməsi kreditin təminatını gücləndirir, 
deməli onun miqyaslarını, müddətlərini genişləndirir.
Bütün fərqlərə baxmayaraq, kommersiya və bank kreditinin ümumi cəhətləri də 
mövcuddur. Ilk növbədə onların təbiəti eynidir. Kommersiya krediti tarixən bank 
kreditindən əvvəl yaranmış və məntiqi olaraq kredit sisteminin əsası kimi çıxış edir. Bu 
onunla izah olunur ki, məhz kommersiya krediti bilavasitə ticarət və sənaye 
kapitallarının dövranına, əmtəələrin istehsaldan son istehlaka qədər hərəkətinə xidmət 
edir. Bank kreditinin üstünlüyünə baxmayaraq kommersiya krediti rədd edilmir. 
Əksinə, kommersiya krediti bank kreditinin tarixi və məntiqi sələfi olmaqla bank 
kreditinin sonrakı çox güclü inkişafından bəhrələnir. Bank aksepti kommersiya 
veksellərinin təminatını möhkəmləndirməklə kommersiya kreditinin iri şirkətlər, 
xüsusilə də korporasiyalar üçün əhəmiyyətini artırır.
Kreditin formalarından başqa bir neçə növünü fərqləndirmək mümkündür. 
Məsələn, istehlak krediti. Kreditin bu növü əhali tərəfindən yeni dəyərin yaradılmasına 
deyil, borcalanın istehlak tələblərinin ödənilməsinə yönəldilir. Bu kredit vasitəsilə 
vətəndaşların bahalı uzunmüddətli istehlak mallarına yaranan tələbatı onların dəyərinin 
tam ödənilməsinə qədər təmin olunur. Istehlak kreditinin bank və firma formaları ola 
bilər. Birinci halda, istehlak kreditini pul formasında bank verir. Qeyd etmək lazımdır 
ki, bank kreditləri arasında istehlak krediti ən bahalı kredit hesab olunur. Ikinci halda 
isə ticarət firmasının özü müəyyən bahalı uzunmüddətli malı müştəriyə kreditə satır. 
Hər iki halda müştəri banka və yaxud ticarət firmasına kreditin məbləğinin müəyyən 
faizi həcmində ilkin ödəniş verir.
Istehlak kreditinin ayrıca növünü mənzil krediti təşkil edir. Burada kredit hazır 
mənzilin alınmasına və yaxud evin tikilməsinə verilir. Mənzil krediti və bank