Mühazirə müəllimi: Dos. H. H. Həsənov

KitabYurdu.az 
108

---

4. Bazar iqtisadiyyatına uyğun mütərəqqi vergi sisteminin yaradılması, dövlətin 
iqtisadiyyatın idarə edilməsinə qarışmasının maliyyə tənzimləyiciləri, xüsusilə də 
vergilər vasitəsilə tənzim olunması, gəlirlərin tənzimlənməsi üçün mütərəqqi 
vergilərdən geniş istifadə olunması. 
5. Yeni büdcə sisteminin yaradılması və ayrı–ayrı büdcə həlqələrinin bir – 
birindən asılılığının ləğv edilməsi və onların müstəqilliyinin təmin edilməsi və s. 
Sadalanan istiqamətlər üzrə artıq bütün işlər müvəffəqiyyətlə yerinə yetirilmişdir.
Müxtəlif maliyyə üsullarından və alətlərindən istifadə etməklə dövlət ölkədə 
yaradılan maliyyə resurslarının bölgüsünü, inhisarçı mövqe tutan istehsalçıların 
fəaliyyətinin 
nizamlaşdırılması, 
müəssisələrin 
istehsalı 
genişləndirməyə 
həvəsləndirilməsi, 
investisiya 
qoyuluşunun 
və 
xarici 
iqtisadi 
əlaqələrin 
nizamlaşdırılmasını təmin edir. 
İqtisadiyyatın maliyyə vasitələrindən istifadə edilməklə tənzimlənməsi əsasən iki 
formada həyata keçirilir:
1.
İqtisadiyyatın özünü tənzimləməsi; 
2.
İqtisadiyyata dövlət müdaxiləsi. 
İqtisadiyyatın özünütənzimləməsi bazarın, o cümlədən də maliyyə bazarının 
sərbəst fəaliyyət göstərməsini nəzərdə tutur. Yalnız təsərrüfat subyektlərinin 
müstəqilliyi, sahibkarların fəaliyyət azadlığı bazarın sərbəst fəaliyyət göstərməsinə 
imkan verir. Ancaq bazar mexanizmi iqtisadiyyatın özünütənzimləməsini həmişə
təmin edə bilmir. Çünki mövcud inhisarlar maliyyə resurslarının optimal 
bölüşdürülməsinə mane olur. 
Bu səbəbdən də bazar münasibətləri şəraitində iqtsadiyyatın nizamlaşdırılması 
üçün dövlət müdaxiləsinə ehtiyac yaranır. Belə müdaxilənin zəruriliyi ictimai istehsalın 
quruluşunun təkmilləşdirilməsi, iqtisadi inkişafın üstün istiqamətlərinə yardım edilməsi, 
infrastrukturunun genişləndirilməsi və təkmilləşdirilməsi tələbləri ilə bağlıdır. 
Iqtisadiyyata dövlət müdaxiləsi dedikdə hakimiyyət orqanlarının müxtəlif dəyər 
alətlərindən istifadə etməklə ictimai istehsal prosesinə təsir göstərməsi başa düşülür.