Ümumi məlumat
|
Fənnin adı, kodu və kreditlərin sayı
|
SPH 202: Nitq mədəniyyətinin əsasları
(Basic of Speach Culture);
Kredit: 3
|
Departament
|
Təhsil
|
Proqram (bakalavr, magistr)
|
Bakalavr
|
Tədris semestri
|
Yaz, 2013
|
Fənni tədris edən müəllim(lər)
|
Əsmər Yusifzadə
|
E-mail:
|
yusifzade49@yahoo.com
|
Telefon:
|
050 589-04-84
|
Mühazirə otağı/Cədvəl
|
I,III ; saat 1200
202 N
|
Məsləhət saatları
|
|
Prerekvizitlər
|
-
|
Tədris dili
|
Azərbaycan
|
Fənnin növü
(məcburi, seçmə)
|
Məcburi\Seçmə
|
Dərsliklər və əlavə ədəbiyyat
|
1) «Azərbaycan dili» (nitq mədəniyyəti). Mədət Çobanov. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı – 2006
2) «Jurnalistin nitq mədəniyyəti». Nəsir Əhmədli. Bakı – 2005
3) «Televiziya nitqi və ədəbi tələffüz». Qulu Məhərrəmli. Bakı– 1999
4) «Orfoqrafiya-orfoepiya lüğəti». Əziz Əfəndizadə. Bakı-1989
5) «Natiqlik sənətinin əsasları». Məmmədəli Əsgərov. Maarif Nəşriyyatı. Bakı-1975
6) «Kütləvi kommunikasiya və dil». Qulu Məhərrəmli.Çaşaoğlu-2004
7) «Ədəbi dilimiz haqqında ». Ə.bəy Haqverdiyev.Seçilmiş əsərləri Bakı-2005
8) «Televiziya dili». Qulu Məhərrəmli. Bakı-2002
9) «Дикция и орфоепия». Е.И.Леонарди. Москва 1987.
10) «Radio,telviziya və ədəbi dil». Nizami Xudiyev. Bakı– 2001
11) «Nitq mədəniyyətini əsasları». Nadir Abdullayev, Zabit Məmmədov . Bakı- 2010
12) « Səhnə danışığı». Əzizağa Quliyev. Bakı-2011
|
Kursun vebsaytı
|
|
|
|
Tədris metodları
|
Mühazirə
|
+
|
|
Qrup müzakirəsi
|
+
|
|
Praktiki tapşırıqlar
|
+
|
|
Praktiki məsələnin təhlili
|
+
|
|
Digər
|
|
|
Qiymətləndirmə
|
Komponentləri
|
Tarix/son müddət
|
Faiz (%)
|
Aralıq imtahanı
|
3 aprel
|
30
|
Praktiki məsələ
|
|
|
Fəallıq
|
|
25
|
Tapşırıq və testlər
|
|
|
Kurs işi (Layihə)
|
|
|
Prezentasiya/Qrup müzakirə
|
|
|
Qiymətləndirmə
|
Final imtahanı
|
|
35
|
Digər – davamiyyət
|
|
10
|
Yekun
|
|
100
|
Kursun təsviri
|
Qeyd olunduğu kimi, dərslərin həftədə iki dəfə keçirilməsi nəzərdə tutulur.
Mövzuların ardıcıllığı aşağıdakı kimidir:
İlk dərs həftəsi sözlərin düzgün tələffüz olunmasına və heca vurğusunun təyininə həsr olunacaq.
İkinci ay, yəni növbəti dörd həftənin dərsləri mətnlərin düzgün oxunması məşğələləridir. İkinci ayın sonunda aralıq imtahanı veriləcək.Aralıq imtahanı orfoqrafiya və orfoepiyaya aid olacaq. Sonrakı dörd həftə ərzində analitik, informasiya publisistik mətnlər oxunacaq, yazılaraq birlikdə müzakirə olunacaq.
Kursun son üç həftəsi şifahi ədəbi dilin dialekt və şivələrdən fərqinə həsr olunacaq.
Kursun sonunda müəyyən olunmuş mövzu ətrafında tələbə araşdırması müzakirə ediləcək.
Sonda yuxarıda göstərilmiş tələbələr arasında qiymətləndirmə- imtahan keçiriləcək.
|
Kursun məqsədləri
|
«Nitq mədəniyyətinin əsasları» fənninin bütün humanitar fakultələrə,xüsusən sənəti sözlə,danışıqla bağlı olan politoloqlara tədrisi vacibdir.
Kursun məqsədi- natiqlik məharəti,bunun üçün lazım olan keyfiyyətləri aşılamaqla yanaşı tələbələrdə öz fikirlərini düzgün, aydın, məntiqli,yığcam şəkildə ifadə edə bilmək vərdişi yaratmaqdır.
Bu kurs nəzəri biliklə yanaşı praktik məşğələlərdən ibarətdir.Danışıq texnikası,orfoepiya,intonasiya.mimika və jest analitik verilişlərdə oxu tərzi kimi anlayışları ayrı ayrılıqda öyrətmək, nitq mədəniyyətinin praktik cəhətdən mənimsənilməsini və fakültənin proqram tələblərini təmin etmək məşğələlərin əsas məqsədidir.
Tədris prossesində nitq mədəniyyətinə yiyələnməyin daha səmərəli üsulları şərh olunacaq.
Qeyd:
“Nitq məfəniyyətinin əsasları” fənni ali məktəblərin bir çoxunda tədris olunur, lakin həmin fənnin müasir tələblərə cavab verən dərsliyi yoxdur.Mövcud vəsaitlərdə natiqlik sənətinin mədəni nitqin ümumi məsələlərindən bəhs olunur.Digər tərəfdən həmin vəsaitlər birbaşa və ya dolayı yola tərcümə məhsulu olduğundan,buradakı şərtlər,mülahizələr dilimizin təbiəti ilə istənilən dərəcədə uzlaşa bilməz.
KURSUN XÜSUSİ MƏQSƏDLƏRİ
*Azərbaycan ədəbi dilinin zəngin və gözəl olduğunu tələbələrə izah etmək;
*Təkcə təhsil sahəsinin mütəxəssisləri üçün deyil digər peşə sahiblərinin və ümumiyyətlə,hər bir azərbaycanlının öz dilində səlist danışığının onun bir şəxsiyyət kimi formalaşmasında əhəmiyyətini aşılamaq;
*Əcnəbi dillərdə təhsil alan tələbələrə öz doğma dilimizi mükkəməl bilmələrini tövsiyyə etmək.
|
Tədrisin (öyrənmənin) nəticələri
| -
Xəbər,publisistik,analitik mətnləri düzgün qiraət etməli;
-
Bu və ya digər sözün, ifadənin düzgün deyiliş qaydasını izah etməli.
-
Dili qüsurlu tələbələrlə xüsusi artikulyasiya məşğələləri.
|
Qaydalar (Tədris siyasəti və davraniş)
|
DAVAMİYYƏT
Tələbələrin dərsləri buraxması nəticə baxımından arzuolunan deyil.Çünki məşğələlər praktik xarakter daşıyır və mövzular bir-biriylə bağlıdır.
GECİKMƏ
Tələbə geciksə həmin gün məşğələyə buraxılmayacaq.
DƏRSƏ HAZIRLIQ
Kursun mahiyyəti indivudual və sinifdənkənar hazırlıq tələb edir.Əlavə ədəbiyyatdan istifadə yalnız informatik xarakter daşıyacaq, praktik məşğələlərə,mətnlərin düzgün qiraət olunmasına kömək etmək üçündür .
Məşğələlər əsasən dialoqlar üzərində qurulur.
İMTAHAN
Bildiyimiz kimi,təkrar imtahana icazə verilmir.Əgər siz üzürlü səbəblərdən imtahana buraxılmamısınızsa onu növbəti semestrdə verməlisiniz.Əgər imtahan üzursüz səbəbdən buraxılıbsa,onda qiymətiniz 0-a bərabər olacaq. İmtahan vaxtının dəyişməsi barədə müəllimə imtahandan əvvəl müraciət etməlisiniz.İctimai tədbirlərlə əlaqədar dərs buraxmalar üzürlü sayılmayacaq.
*Kurs universitetin bal sisteminə uyğundur,yəni tələbə ən azı 60%-lik həddi keçməlidir.
|
Cədvəl (dəyişdirilə bilər)
|
Həftə
|
Tarix (planlaşdırılmış)
|
Fənnin mövzuları
|
1.
|
11/II - 2013
|
Nitq mədəniyyətinin məntiqi əsasları
|
2.
|
13/II - 2013
|
Müəllimin nitqinə qoyulan tələblər və buna nail olmağın yolları
|
3.
|
18/II - 2013
|
Məktəblilərin nitq mədəniyyətinin inkişafında müəllimin rolu
|
4.
|
20/II- 2013
|
Ədəbi dil nədir? Ona nail olmağın yolları
|
5.
|
25/II - 2013
|
Diksiya qüsurları və onun aradan qaldırılması yolları
|
6.
|
27/II- 2013
|
Danışıq texnikası. Ona nail olmağın yolları
|
7.
|
4/III - 2013
|
Orfoqrafiya və orfoepiya haqqında ümumi məlumat
|
8.
|
6/III - 2013
|
Alınma sözlərin deyiliş və yazılış qaydası
|
9.
|
11/III - 2013
|
Yer və şəxs adlarının tələffüzü
|
10.
|
13/III - 2013
|
Artıq şəkilçilər
|
11.
|
18/III - 2013
|
Azərbaycan ədəbi dilinin inkişaf mərhələləri
|
12.
|
27/III- 2013
|
Dili zənginləşdirməyin yolları
|
13.
|
1/IV - 2013
|
Nitq mədəniyyəti və söz yaradıcılığı
|
14.
|
1/IV - 2013
|
Praktiki tapşırıqlar
|
15.
|
3/IV - 2013
|
Aralıq imtahan
|
16.
|
3/IV - 2013
|
Praktiki tapşırıqlar
|
17.
|
8/IV - 2013
|
Şifahi ədəbi dilin dialektlərdən fərqi
|
18.
|
10/IV - 2013
|
Dialekt və şivələrdən sözalma
|
19.
|
15/IV - 2013
|
Canlı danışığın söz yaradıcılığında rolu
|
20.
|
17/IV - 2013
|
Xalq danışıq dili sinonimlərin mənbəyidir
|
21.
|
22/IV - 2013
|
Klassik yazılı ədəbiyyatdan sözalma
|
22.
|
24/IV - 2013
|
Başqa dillərdən sözalma
|
23.
|
29/IV - 2013
|
Qohum dillərdən sözalma
|
24.
|
1/V - 2013
|
Ortaq türk dili
|
25.
|
6/V - 2013
|
Eyni mənalı sözlərin fikirdən, hadisədən asılılığı
|
26.
|
8/V - 2013
|
Nəfəsalma ilə səs arasında qarşılıqlı əlaqə
|
27.
|
13/V - 2013
|
Tənəffüsü inkişaf etdirən təmrinlər
|
28.
|
15/V - 2013
|
Düzgün danışığın digər üsulları
|
29.
|
20/V - 2013
|
Müstəqillik dövründə Azərbaycan ədəbi dilinin inkişafı
|
30.
|
22/V - 2013
|
Heca vurğusunun yeri
|
31.
|
27/V - 2013
|
Məntiqi vurğu
|
32.
|
29/V - 2013
|
Bədii mətnlərin oxunuşu
|
|
Iyun 2013
|
Final imtahan
|
