Mühazirələr konspekti Fənn: avtoserviSDƏ XİDMƏTİn texnologiyasi və TƏŞKİLİ-1

MÜHAZİRƏ

Xarici firmalar tərəfindən texniki servisin təşkil xüsusiyyətləri.

Aparıjıfirmalartərəfindənavtomobillərintexnikixidmətinintəşkilininxüsusiyyətləri

Dünya avtomobil bazarında rəqabə tmübarizəsinin kəskinləşdiyi şəraitində avtonəqliyyat vasitələrinin tez və yüksək keyfiyyətlə texniki xidməti daha da böyük əhəmiyyət kəsb edir. Praktika göstərirki, avtomobili almaq üçün qərar qəbul etdikdə alıcı qiymətlə yanaşı iləmaraqlanır və bu sonuncu amil çoxhall ardamodelinseçilməsinimüəyyənedir.

İndi avtomobillarin texniki xidmətinə oldan tələblər, onların keyfiyyətinə olan tələblər qədər yüksəkdir.

Buna görə də avtomobilin satıldığı ölkədə onun sazişləməsini təmin edən texniki xidmət stansiyaları,

təmir emaltxanaları, ehtiyat hissələri ambarları yoxdursa, alıjıavtomobilin keyfiyyətivəxarijigörüntüsümüasirtələblərijavabversə onualmaqdanimtina edir.

Düzgün təşkiledilmiş texniki xidmət sistemieyni avtomobillərin müxəlif istismar şəraitlərində işləmələri haqqındada qiymətli informasiya verir.

Belə informasiya istehsalçı firmalara öz məmulatlarının konstruksiyasını təkmilləşdirməyə, istehsalat xərclərini azaltmağa vəe ksporun səmərəliliyini yüksəltməyə imkan verir.

Texniki xidmət və ehtiyat hissələri ilə təchizat çox səmərəli kommersiya əməliyyatların dansayılır.

Yuxarıda qeyd olunan səbəblər aparıcı avtomobil qayırma firmaları geniş,

Yaxşı təşkil olunmuş texniki xidmət şəbəkəsi yaradırlar. Avtomobillərin xidməti

üzrə iri mərkəzlər elm və texnikanın elektronika, cihazqayırma, avtomatika və texnikanika, kimyavəb.

sahələrdə əldə edilmiş son nailiyyətlər əsasında hazırlanan yüksək məhsuldarlıqlı diaqnostika,

təmir və xüsui avdanlıqla təchiz edilir. Beləki,

sənayesi inkişaf etmiş ölkələrdə avtomobillərin sayının kəskin artması, müasir modellərin mürəkkəb nizamlama işləri,

həmçinin xidmət üzrə kifayət qədər yüksək ixtisaslə kadrların çatdırılması avtomobillərin diaqnostikasının kompyüter sistemlərinin yaradılmasını sürətləndirmişdir. Bu sistemlər bir neçə dəqiqə ərzində avtomobilin texniki vəziyyəti və lazim qulluq v ətəmirişlərinin həcmi barədə obyektiv informasiyaalmağa imkan verir.

Texniki xidmət mərkəzi qismən yerli əhalidəndə daxil olan yüksək ixtisaslı mühəndis-

Texniki heyətlədə təmin olunur. Bu heyət istehsalçı firmanın avtomobilləri üzrə bütün lazım olan texniki xidmət və reklamtədlərini yerinə yetirir. Alıcı bu mərkəzdə çox qısa müddət ərzində avtomobilin istismarı üzrə istənilən məsləhət ala bilər və lakin xidmət növləri əl təmin olunur.

Texniki xidmət mərkəzləri və məntəqələri kifayət sayda texniki sənədlərilə,

O cümlədən ehtiyat hissələri kataloqları, prospektlər, preyskurantlar (qiymət cədvəlləri), qulluq və istismar üzrə təlimatlar, serviskitaçaları, sökmə və yığma işləri üçün rəhbərliklər, müxtəlif dəyişmələr haqqında bülletenlər, həmçinin firmanın ölkə ərazisində yerləşən bazaları, məntəqəlri haqqında məlumatların verildiyi xüsusi rəhbərliklərlə təmin olunur. Belə ədəbiyyat (sənədlər) yerli dildədənəş rolunur və geniş yayımlanır.

İri avtomobil konsernlərinin – «Folksvagen» (Volswagen), «Mersedes-Bens» (MerjedesBenz), «Ford», «GeneralMotors», «Fiat», «Reno» (Renault) vəb. iş təcrübəsinin

öyrənilməsi göstərirki,

onların eksport sahəində nailiyyətləri bu avtomobillərin satıldığı ölkələrdə əvvəlcədən texniki xidmətvə təmir üzrə bazanın yaradılması ilə bağlıdır.

Son illərdə avtomobillərdəki konstruksiya dəyişiklikləri texniki xidmət prosesini təkmilləşdirməyə imkan vermişdir.

Buna baxmayaraq buna çəkilən xərcləryenədə çoxdur.

Bu xərclərin azaldılması istehsalçı

Firmaların buraxdığı məmulatın rəqabətəd avamlılığını artırmaqvəalıjıları cəlb etmək uğrunda mübarizədə əsas vəzifələrdən biridir.

Dünya neftmonoroliyaları tərəfindən yanajaq yağlama materiallarının qiymətsəviyyəsinində yüksək saxlanması avtomobil istehsalsılarını avtomobillərin saxlanmasına çəkilən xərjləri azaltmaq üçün yollar axtarmağa məcbur edir. Bu bir tərəfdən avtomobilinaqreqatv ə qovşaqlarının konstruksiyasınıyaxşılaşdırmaq, digər tərəfdən isə texniki xidmət sistemini təkmilləşdirmək istiqamətində mümkündür.

Avtomobili satan firma üçün texniki xidmətin yüksək keyfiyyətlə və vaxtında təşkili onun uğrulu fəaliyyəti üçün mütləq və vacib şərtdir.

Sifarişçilərə daha yaxşı xidmətetmək üçün emalatxanalarda hər bir avtomobiləkartoteka tərtib olunur, burada bütün yerinə yetirilən işlər, aşkar olunmuş qüsurlar və nasazlıqlar və b. qeyd olunur.

Kaptotekada sifar işçi haqqındada məlumat olur.

Avtomobilin texniki vəziyyəti haqqında belə sistemləşdirilmiş dəqiq məlumat aldıqda avtomobil sahibi ilədahaasan, rahat münasibət qurmaq mümkündür.

Avtomobillərin texniki xidmətinin təşkiliüzrəmövcud dünyatəcrübəsini əsas götürməklə texniki xidmətin təşkilatıməsələrinin həllində və ya hərhansı ölkədə onun vəziyyətini qiymətləndirmək üçün aşağıdakı məlumatları başlıca amil kimi götürmək olar.

1. 
   Texniki xidmət şəbəkəsinin sıxlığı, yəni 1 təmir avtomobil –
   

Yerinə düşən avtomobillərin sayı;

2. 
   ölkə üzrəstansiyalarınjoğrafiyerləşməsi.
   

Təcrübə göstərirki, avtomobillərin qaneedici texniki xidmət üçün avtomobil düşməməlidir. Bundan başqa emalatxananın normal fəaliyyətinin vacib şərti onun rentabelliyidir, bunun üçün dayanmadan daim işlə təmin olunması (yüklənməsi) lazımdır.

Avtomobillər aperativ texniki xidmət göstərmək üçün müəyyən sıxlıqlı şəbəkə tələb olunur.

Xidmət məntəqələri arasında məsafə 100 km-əqədə rolduqda hesab olunurki, yaxşı xidmət təmin olunmuşdur.

Hazırda texniki xidmət şəbəkəsinini nkişafıbir-birinə mümkün qədər yaxın yerləşən, çox dairi olmayan texniki xidmət stansiyalarının yaradılması istiqamətində gedir. Məsələn, ABŞda eyni bir firmanın texnik ixidmət stansiyaları arasında məsafə təqribən 30 km-ə bərabərdir.

Təbiidir ki, başqa ölkələrdə, yerliə şəraitdənasılıolarqşəbəkəninsıxlığıvəemalatxanaların ölçüləri başqa olabilər. texnikitəhlilgöstərirki, emalatxanaların sayı maşın- yerlərin sayından asılı olaraq faizlə aşağıdakı kimi paylanır:

cədvəl

Emalatxanada maşın-yerləriin sayı	Emalatxanalarıns ayı
	(bu ölkədə emalatxanaların ümumi sayından faizlə)
3-dən 9-a qədər 10-dan 19-a qədər 20-dən 35-ə qədər 36-dan çox	45 – 50 20 – 25 25 – 20 10 – 15

Avtomobil kompleksinin sahəsiayrı ayrı xidmət sahələri arasında konkret şəraitdənasılı olaraq bölünür. Çox hallarda sahənin yarısını kommersiya xidmət-

Nümayiş zalı və köhnə avtomobillərin satışı üçün yertutur. Sahənin digər yarısında texniki xidmət – təmir emalatxanaları və xidmət stansiyaları (30%), ehtiyat hissələri və alət ambarları (10%) və məişət otaqları (10%) yerləşir.

Avropa ölkələrinin təcrübəsini nəzərə almaqla ticarət və təmir avtonəqliyyat müəssisələrinin layihələndirilməsi və tikilməsi üzrə müəyyən tövsiyələrişlənməsidir:

a)firmanın avtomobillərinə xidmət edən müəssisələrin xarici görünüşününün, arxitektura stilinin eyni, oxşar olması məqsədə uyğundur;

b)tikinti surətlə, tez aparılmalıdır, bunun üçün ən müasir tikinti texnologiyaları istifadə olunmalıdır;

c)tikinti materialları elə seçilməlidirki,

istismar zamanı binalara minimum texniki qulluq tələb olunsun;

c)bütün otaqların avadanlığı onların sonradan genişləndirilməsinə və asanlıqla sökülərək yenidən qurulmasına, tikinti elementlərinin yeni tikintidə istifadə edilməsinə imkanı nəzərə almalıdır;

d)nümayiş zallarını və müştərilərinqəbuluüçünotaqlarımümkünqədərböyüksahəlivəhündürtavanlıetm

ək, ikinci mərtəbədə şöbələri yerləşdirmək, bununlada ticarət və texniki xidmət sahələrinin genişlənsə imkanını artırmaq tövsiyə olunur;

e) tikinti üçün ən son, müasir tikinti elementlərinin istifadə olunması tövsiyə edilir.

Təmiremalatxanasınınvəyaxidmətstansiyasınınbütünnövişlərüçünava-

danlıqladoldurulmasıdadüzgünqərardeyildir. Həttaənmüasiravtomobilemalatxanalarıdabirsıraiqtisadijəhətdəndahasəmərəlihesabedirlər.

Beləişlərəaşağıdakılaraidediləbilər:

Mühərrikin silindrlər blokunun yonulması və cilalanması, dirsəkli valın cilalanması, dizelinqida sistemi aparıtının nizamlanması, rəngləmə və s.

Xidməti daha da yaxşılaşdırmaq üçün müxtəlif tədbirlər nəzərdə tutulur: avtomobilin texniki xidmətdə və ya təmirdə olduğu müddətdə müştəriyə müvəqqəti istifadə üçün ijarə haqqı ödəməklə başqa avtomobilə verilməst; yay və qış mövsümlərindən qabaq avtomobillərə havayi texniki baxışlar keçirilir, xırda qüsurlar, müəyyən iş həjmi həddində, dərhal və ödənişsiz aradan qaldırılır. Daha jiddi qüsurlar həmin yerdə ödənişlə aradan qaldırılır.

Satıcı-firma və ya istehsalçı-firmanın texniki xidməti texniki xidmət şəbəkəsində fəaliyyət göstərən emalatxanalara, x/ stansiyalarına, məntəqələrə aşağıda qeyd olunan əsas məsələlər üzrə texniki kömək göstərir:

• 
  yeni texniki xidmət stansiyası tikildikdə və ya təşkil edildikdə layihələndirmə işləri, avadanləğən seçilməsi və düzülməsi;
  
• 
  mütərəqqi təmir texnologiyalarının işlənməsi və tətbiqi, həmçinin bütün iş növləri üçün vaxt normalarının və qiymətlərin tətbiqi;
  
• 
  təminatlı təmirin aparılmasının təşkili, uçotu və nətijələrinin təhlili;
  
• 
  emalatxana və xidmət stansiyalarının rentabelliyinin təmin edilməsi;
  
• 
  təmir və xidmət üzrə təlimatların və digər texniki sənədlərin nəşri;
  
• 
  kadrların hazırlanması;
  
• 
  avtomobillərin texniki xidməti üzrə reklam fəaliyyəti.