Mühazirələr. Mövzu Müasir şəraitdə mülki müdafiənin rolu və vəzifələri. Plan

dezinfeksiya
, xəstəlik törədən həşaratların məhv edilməsinə 
dezinseksiya 
və 
xəstəlik yayan gəmiricilərin məhv edilməsinə 
deratizasiya
deyilir. 
Bunların hamısı xüsusi təmizlik tədbirləri adlanır. İnsanların paltarları, 
ayaqqabıları və bədəninin radioaktiv maddələrdən təmizlənməsi sanitariya 
təmizlənməsi, texnikanın, ərzağın, suyun, habelə müxtəlif səthlərdən radioaktiv 
maddələrin kənar edilməsi isə 
dezaktivasiya
adlanır. Dezaktivasiyanı iki üsulla –
fiziki və fiziki-kimyəvi üsulla yerinə yetirmək olar. Fiziki üsul radioaktiv 
maddələri səthlərdən silmək, süpürmək, çırpmaq, yumaq və zəhərli üst qatı 
qazımaqla yerinə yetirilir. Fiziki-kimyəvi üsul zəhərli səthləri turşu, qələvİvə ya 
adi yuyucu maddələrin məhlulları ilə yuyub təmizləməkdən ibarətdir.
Xüsusi təmizlik öz növbəsində əhalinin qismən və tam sanitariya təmizliyinə 
bölünür. 
Qismən sanitariya təmizliyi
yaranmış vəziyyətdən asılı olaraq zəhərlənmə 
ocaqlarında və zəhərlənmə ocaqlarından çıxdıqdan sonra insanlarınn özləri 
tərəfindən keçirilir. 
Qismən sanitariya təmizliyi keçirirərkən aşağıdakı ardıcıllığa riayət etmək 
lazımdır: 
A)
Zəhərlənmə ocaqlarında: 
-dəri səthinin mühavizə vasitələrini, üst paltarı və ayaqqabıları şotka və ya süpürgə 
ilə təmizləməli; 
-isladılmış dəsmal (tampon) ilə əlləri (əlcəkləri) və əleyhqazın səthini silməli. 

---

B)
Zəhərlənmə ocağından çıxdıqdan sonra: 
-dəri səthinin mühavizə vasitələrini ehtiyatla çıxarmalı (əleyhqaz çıxarılmır); 
-arxası küləyə tərəf durub üst paltarı çıxarmalı; 
-çıxarılmış paltarı (üst geyimi) kəndirdən (ipdən) asıb şotka və ya süpürgə ilə 
radioaktiv tozları süpürməli, əleyhqazın çantasını təmizləməli və üzlük hissəsini 
isladılmış əski ilə silməli; 
-əleyhqazı çıxarıb əlləri, üzü, gözləri yaş dəsmalla silməli, ağız-burun boşluğunu 
təmiz su ilə yaxalamalı. 
Qismən sanitariya təmizliyindən sonra bədənin zəhərlənmə dərəcəsi təhlükəsiz 
normadan (50mkr\saat) artıq olarsa tam sanitariya təmizlənməsi keçirilir.