Mühazirələr. Mövzu Müasir şəraitdə mülki müdafiənin rolu və vəzifələri. Plan

əlamətlərə görə təyin edə bilər: 
- döyüş sursatının zəif səslə partlaması və partlayış zamanı alovun olmaması; 
-binaların damı və divarlarında, ağac yarpaqlarında və yollarda tozaoxşar və ya 
qatı maye şəkilli maddələrin olması; 
-ərazidə iri qəlpələrin və tozlandırıcı xüsusi tərtibatların qalıqlarının olması; 
-mərmilərin, konteynerlərin və ya müxtəlif bağlama və qabların düşdüyü yerlərdə 
çoxlu həşəratların, gənələrin və ya gəmiricilərin olması; 
- -əhali arasında yoluxucu xəstəliklərin yayılması, vəhşi heyvanların, ev 
heyvanlarının və quşların qəflətən kütləvi qırılması və ya xəstələnməsi də 
bakterioloji vasitələrin tətbiq olunduğuna dəlalət edə bilər. 
Düşmən həmçinin təxribatlar yolu ilə xəstəlik törədən bakteriyalar yaya bilər. Bu 
məqsədlə müxtəlif ampullardan, xüsusi cihazlardan və püskürdücü qurğulardan 
istifadə etmək mümkündür.
Vəba 
ağir gedişli, tez yayılan kəskin infeksion xəstəlikdir. Xəstəliyin törədicisi 
vəba vibrionları xarici mühit amillərinə qarşı davamlıdır, suda bir neçə ay qala 
bilir. İnkubasiya dövrü bir neçə saatdan 6 günədək, orta hesabla 1- 3 gündür. Əsas 
əlamətləri – qusma, ishal, qıcolmalardır. Qusuntu və nəcis düyü həlimini xatırladır. 
Orqanizm sürətlə mayesini və çəkisini itirir, temperatur 35,0 –dən aşağı düşür. 
Ağır hallarda ölüm baş verir. 
Qarayara
– kəskin yoluxucu xəstəlikdir. Təbii şəraitdə qarayara əsas etibarı ilə 
kənd təsərrüfatı heyvanlarında müşahidə olunur və bu xəstəlik insanlara 
heyvanlardan keçir. Bu mikrob sporunun xarici mühitdə çox davamlılığı, müxtəlif 
yollarla keçib insanı və heyvanları yoluxdurma qabiliyyətinə malik olması və ölüm 
hallarının yüksək olması qeyd olunur. Qarayara törədicisini ilin bütün fəsllərində 
su təchizatı məbələrini, otlaqları, yemi, mal-qara sürülən yolları və başqa 
obyektləri zəhərləmək yolu ilə tətbiq etmək olar. Xəstəliyi yaymaq üçün 

---

yoluxdurulmuş həşəratlardan və aerozol halına salınmış törədicinin spor 
formasından istifadə edirlər. Nəticədə heyvanların kütləvi surətdə xəstələnməsi 
mümkündür.