Mühazirələr. Mövzu Müasir şəraitdə mülki müdafiənin rolu və vəzifələri. Plan

Sanitariya qovşaqları 
- kişilər və qadınlar üçün aynlıqda layihələndirilir. Ayaq 
yolu kabinələrinin iki cərgəsi arasmdakı keçid yolunun eni və ya kabinələr ilə 
onların qarşısındakı pisesuarlar arasındakı məsafə 1,5 m, ayaqyolunun kənar 
cərgəsi ilə divar və ya arakəsmə arasındakı məsafə 1,1 m olmalıdır. 
Su təchizatı. 
Sığınacağın və DES-in su ilə təchizatı xarici su kəməri və ya əlavə 
su şəbəkəsi hesabına nəzərdə tutulur, hər iki halda su borularının sığınacağa 
girişlərin də içəridən bağlayıcı armatur və əks-klapan qoyulur. 
MÖVZU 7. Fövqəladə hallarda yaranmış hadisələrdən mühafizə sahəsində 
əhalinin hazırlanması. 
Plan. 
1.
Azərbaycan Respublikasında fövqəladə hadisələrdən müdafiə sahəsində 
əhalinin hazırlığının təşkili. 

---

2.
İstehsal və sosial təyinatlı obyektlərin rəhbər komandir-rəis heyətlərinin, 
Mülki Müdafiə qüvvələrinin və mütəxəssislərinin hazırlığı .
3.
İşçilərə, işləməyən əhaliyə, Dövlət və qeyri-dövlət ali, orta ixtisas məktəbi 
tələbələrinə, texniki peşə və ümumtəhsil məktəbləri şagirdlərinə, kadrların 
ixtisasartırma və yenidən hazırlanması üzrə tədris müəssisələri dinləyicilərinə MM 
biliklərinin öyrədilməsi. 
Fövqəladə hadisələrdən müdafiə sahəsində əhalinin hazırlanması mülki müdafiənin 
əsas vəzifələrindən biridir. Fövqəladə hadisələrdən müdafiəyə respublikanın bütün 
əhalisi hazırlanır. Bu zaman 6-17 yaşlı şəxslərə-fövqəladə hadisələrdən müdafiə 
üsulları, 17 yaşdan yuxarı şəxslərə isə, bundan əlavə belə halların nəticələrini 
aradan qaldırmaq üzrə fəaliyyət göstərmək qaydaları da öyrədilir. 
Fövqəladə hadisələrdən müdafiə qaydalarının və mülki müdafiənin əhaliyə 
öyrədilməsi respublikanın bütün ərazisindəki nazirlik, komitə, idarə və 
muəssisələrin, təşkilatların rəhbərləri tərəfindən təşkil edilir, kadrların hazırlanması 
sistemində işçilərin əsas vəzifələri ilə yanaşı mülki müdafiə üzrə vəzifələr də 
nəzərə alınmaqla, fərdi və fasiləsiz yerinə yetirilir.
Obyektlərdə mülki müdafiənin öyrədilməsi işləri, tədris qruplarında məşğələ 
aparmaq, mühafizə məsələlərini müstəqil surətdə öyrənmək üsulları ilə məşq və 
təlimlər vasitəsilə həyata keçirilir. Məşğələlərin mövzuları, keçirilməsi qaydası və 
vaxtı (iş vaxtı və ya işdən sonra) yerli şərait, istehsalın xüsusiyyətləri və öyrədilən 
şəxslərin hazırlıq dərəcəsi nəzərə almaqla müəyyən edilir. 
İşçilər fəaliyyətə hazırlanarkən onlara «Mülki müdafiə» mövzularının öyrədilməsi 
nəzərdə tutulur, həmçinin təhlükəsizlik texnikası üzrə ilkin təlimat proqramlarına, 
müəssisədə işin xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla mülki müdafiə məsələləri də daxil 
edilir. Kollektiv və fərdi əmək müqaviləsi, digər müqavilələr bağlanarkən bunlarda 
mülki müdafiəyə hazırlığın təşkili üzrə işəgötürənin və əmək kollektivinin 
vəzifələri müəyyən olunur. 
Dövlət və qeyri-dövlət təhsil müəssisələrində şagirdlərin, tələbələrin və 
dinləyicilərin mülki müdafiə hazırlığı mövzuları, proqramları və tədris saatlarının 
miqdarı müvafiq nazirlik, dövlət komitələri, baş idarələr, təhsil müəssisələri 
tərəfindən yerli xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla işlənib hazırlanır və Azərbaycan 
Respublikasının Fövqəladə Hallar Nazirliyi ilə razılaşdırılır. 
Əməli məşğələlər, mülki müdafiə təlimləri və məşqləri fövqəladə hadisələr 
dövrlərindəki mülki müdafiə tədbirlərinin yerinə yetirilməsi bütün əhali qruplarını 
hazırlamağın əsas forması hesab edilir. Respublikanın əhalisinə müdafiə 
biliklərinin öyrədilməsində mülki müdafiə təbliğatına geniş yer verilir.
1. Rəhbər heyətin hazırlığı bilavasitə təsərrüfat obyektlərində, ərazi və sahə Mülki 
müdafiə orqanları tərəfindən keçirilən tədris-metodik toplanışlarda, kadrların
2. Obyektlərdə rəhbər, komandir-rəis heyətləri və işçilərdən, habelə tələbələrdən 
ibarət Mülki Müdafiə qüvvələrinin şəxsi heyətinin hazırlığı qüvvədə olan 
proqramlara müvafiq həyata keçirilir. Rəhbər, komandir-rəis heyətinin 
ixtisasartırma institutlarında və MM kurslarında hazırlanmasına isə müvafiq 
proqramlar həcmində vaxt ayrılır.

---

3. Onlar həmçinin tədris ili ərzində ən çoxu 5-7 gün istehsalatdan ayrılmaqla 
keçirilən məşğələlərdə, məşqlərdə, toplanışlarda hazırlanır, yeni vəzifəyə təyin 
olunandan sonra isə hər 5 ildən bir MM kurslarında hazırlıq keçirlər. Rəhbər, 
komandir-rəis heyətlərinin və mütəxəssislərinin MM kurslarında hazırlanması. 
Azərbaycan Respublikasının, Naxçıvan MR-nın, rayon (şəhər), kənd və 
qəsəbələrin, eləcə də nazirliklərin, dövlət komitələri, baş idarələr, istehsalat 
birlikləri, assosiasiyalar, elm və tədris müəssisələri və mülkiyyət formasından asılı 
olmayaraq bütün təsərrüfat obyektləri rəhbərlərinə, mütəxəssislərinə MM 
sahəsində qarşıda duran vəzifələri yerinə yetirmək qaydalarını öyrətməyin əsas 
forması – onları mülki müdafiə kurslarında hökmən hazırlanmasını təşkil etməkdir.