Mühazirənin planı : Firmaya neoklassik yanaşma Firmanın institutsional nəzəriyyəsi və modelləri

4. Porterin “rəqabət amilləri” modeli

Sahə bazarlarının quruluşunun öyrənilməsində geniş istifadə olunan metodoloji alətlərdən biri də rəqabət sahəsində tanınmış mütəxəssislərdən olan, Harvard məktəbinin nümayəndəsi Maykl Porterin 1979-cu ildə təklif etdiyi “Rəqabətin hərəkətverici qüvvələri” modelidir. Bu model həm də “Porterin beş qüvvəsi” kimi də adlandırılır. Bu model:

• 
  Firmanın strategiyasının təhlilində mikroiqtisadiyyatın tətbiqinə əsaslanır;
  
• 
  Sahədə rəqabəti müəyyən edən 5 güc mənbəyini əsas götürür;
  
• 
  Sahənin cəlbediciliyinin təhlili aparılır;
  
• 
  Rəqabət strategiyalarının işlənməsi üçün əsasdır.
  

Bu modeldə göstərilən rəqabət amilləri aşağıdakılardır (şəkil 4.7):

1. 
   Sahədə mövcud firmaların rəqabəti;
   
2. 
   Sahəyə yeni daxil ola biləcək potensial rəqiblər;
   
3. 
   Əvəzedici məhsulların təhlükəsi;
   
4. 
   Tədarükçülərin bazar gücü (hakimiyyəti);
   
5. 
   Alıcıların bazar gücü (hakimiyyəti).