Mundarija : N

interfaza deyiladi.
H ujayra m u h im h ayotiy jara y o n larn i (o ‘zi u ch u n g in a em as,
organizm ga kerakli boMgan) bajarish uchun u yoki bu darajada, ba'zan
b u tu n lay interfazan in g (7, d avridan «chiqishi» kerak boMadi. Shu
«ch iq ish i» n a tija sid a bu h u jay ra o ‘sad i, u n d a d iffc re n sirla n ish ,
ixtisoslashish jara y o n lari ro ‘y b erad i, n ih o y at hujayra o ‘ziga xos
faoliyatini shu interfazada bajarishga loyiq boMgan hujayraga aylanadi.
A ’zo va organizm holatining norm al ishlashiga qaratilgan ushbu
hujayradagi b io sin tetik ja ra y o n la r shu hu jay ran in g ixtisoslashgan
39
faoliyatining natijasi b o ‘lib qoladi. Bu jaray o n hujayraning b u tu n
faoliyati davom ida ro ‘y beradi. S hulam ing ham m asi Gl d an «chiqqan»
interfazadagi hujayrada kechadi. H ujayradagi b iosintetik jaray o n lar
a ’zo yoki organizm uchun zarur m oddalar ishlab chiqarishga qaratilgan
boMadi. S huning u ch u n ham buni geterosintetik interfaza deb ataladi.
B unday hujayralarning hayot sikli, o d atd a, u hujayraning fiziologik
oMimi bilan yakunlanadi. Ayrim holatlarda, m asalan, b iro r a ’zo Gigar)
jaro h atlan sa shu geterosintetik interfaza holatidagi ayrim hujayralar
qayta (7, holiga, so ‘ng S davrga oMishi va n ih o y at, jaro h atlan ish
oqibatida yo‘qotilgan hujayra sonini tiklash u c h u n qayta m itozga
uchrashi m um kin. D em ak, bunday hujayralarda hayotiy sikl m itoz
boMinish bilan yakunlanadi.
Ba’zi hujayralar m ito z yakunida m itotik sikldan chiqadi va ular
a ’zo (organizm ) ehtiyojiga ko ‘ra proliferatsiyaga turtki beruvchi om il
t a ’sirid a q a y ta sh u sik lg a o ‘tish i m u m k in . B u n d ay h u ja y ra la r
populatsiyasi «tinim» holatidagi hujayralar guruhini tashkil etadi va
Gq tarzida ifodalanadi. G0 populatsiyadagi hujayralar jigarning reparativ
regeneratsiyasi jaray o n id a aniqlangan. H ujayra siklida shu G0 dagi
hujayralar hujayralarning «tinim » holatidagi alohida fiziologik guruhini
tashkil etadi. (70 hujayralar G, ga xos boMgan m itozga tayyorlanish
xususiyatini y o ‘qotadi. H ujayralarning bunday «tinim » holatiga oMishi
m itotik siklning S davri - D N K sintezi yakunlanganidan keyin ham
ro ‘y berishi m u m k in . B unday h u jay ralar G® tarzid a ifodalanadi
G,0 , G2 holatdagi h u jay ralar a ’zo (to ‘q im a) u ch u n
«rezerv» - zahiradagi hujayralar hisoblanadi. O rganizm ning ehtiyojiga
k o‘ra, G|° hujayra avtosintetik interfazaning G, davriga kirib, m itotik
sikldagi hujayralar m iqdorini toMatishi yoki geterosintetik interfazaga
yoMlanib, ixtisoslashgan faoliyatni bajaruvchi hujayralar populatsiyasi
qatorida o ‘rin olishi m um kin.
A ’zo funksional holatiga qarab G j hujayralar m ito z u ch u n jalb
qilingan hujayralarga aylanishi m u m k in . G,0 , G® hujay ralarn in g
mavjudligi a ’zoni tashkil etgan hujayralar m iqdorining ham da patologik
jarayond a hujayralar sonining m a ’lum darajada saqlanishini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega bo`ladi.