18
2-rasm. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning vositalari
Davlatning iqtisodiyotini tartibga solish usullari va vositalari.
Bevosita usullar.
Bunda
davlat taqiqlash , ruxsat berish va majbur
qilish xarakteridagi chora-
tadbirlar hamda ma`muriy vositalaridan foydalaniladi.
Iqtisodiyotning ayrim bo`g`inlari (
transport,aloqa,atom
va elektro- energetika,
kommunal xizmat va shu kabilar ) ni bevosita boshqarish.
Davlat tadbirkorligi.
Narxlar va ish haqini qotirib qo`yish.
Ish bilan bandlik xizmati (mehnat birjalari) ni tashkil qilish.
Iqtisodiy sohani tartibga solishni ko`zda tutuvchi
qonunlarni qabul qilish va
amalga oshirish.
19
Davlatning iqtisodiyotga ta`sir qilish usullari.
Bilvosita usullari :
Bunda davlat o`zining pul kredit va budjet siyosatidan
foydalanib tartibga
solishning iqtisodiy vositalariga ustunlik beradi.
Hisob stavkalarini o`rnatish va o`zgartirish.
Tijorat banklarining markaziy bankdagi majburiy
ehtiyojlari minimal hajmini
belgilash va uni o`zgartirish. Davlat muassasalarining qimmatli qog`ozlari
bozoridagi operatsiyalari ( davlat moliyaviy
majburiyatlarini chiqarish,
ularni
sotish va sotib olish).
Davlat budjeti daromadlari va xarajatlar qismini o`zgartirish .
Soliq turlari, stavkalarini va soliq imtiyozlarini belgilash.
Davlat kreditlari, subsidiyalari va moliyaviy kafolatlarini amalga oshiradi.
Jadallashgan amortizatsiya ajratmalarini rag`batlantirish .
Davlat mablag`lari hisobiga investisiyalar qo`yish.
O`rta muddatli, favqulodli va maqsadli davlat iqtisodiy dasturlarini ishlab chiqish
va amalga oshirish.
Dostları ilə paylaş: