Müqəddİmə Bir neçə zəruri xatırlatma

Qəza orucunun hökmləri

Məsələ 1427: Dəli olduğu vaxtlarda tutmadığı orucları, ağıllı olduqdan sonra qəza etməsi lazım deyil. Habelə, müsəlman olan kafirə, kafir olduğu vaxtlardakı orucların qəzasını tutması vacib deyil. Lakin, müsəlman mürtəd olsa və yenidən qayıdıb, müsəlman olsa, mürtəd olduğu vaxtlarda qəzaya gedən oruclarının qəzasını tutmalıdır.

Məsələ 1428: İstər səhv və istərsə də müalicə qəsdi ilə məstedici maddələri yeməsindən asılı olmayaraq, məstlik halında tərk edilən orucun qəzasını yerinə yetirilməlidir. Əgər qabaqcadan oruc niyyəti edib, lakin məst halında orucu tamamlayan şəxs, vacib ehtiyata görə, orucunun qəzasını yerinə yetirməlidir.

Məsələ 1429: Müsafir olmaq, xəstələnmək və s. səbəblər üzündən tərk edilən orucuların qəzası yerinə yetirilməlidir. Lakin, tərk edilən orucların sayını bilmədikdə yəqin etdiyi günlərin sayı qədər orucun qəzasını yerinə yetirməlidir və ehtiyat müstəhəb olmasına baxmayaraq, ona əlavə etmək vacib deyil.

Məsələ 1430: Əgər bir neçə ramazan ayının qəzalarını tutmalıdırsa, hər hansı ayın qəzasını birinci tutsa, maneəsi yoxdur. Lakin, sonuncu ayın qəzasını tutmağa vaxt az olsa, ehtiyata görə, əvvəl sonuncu ayın qəzasını yerinə yetirməlidir.

Məsələ 1431: Bir kəs ramazan ayının orucunun qəzasını tutsa, bu halda əgər o orucların qəzasının vaxtı az olmasa, zöhrdən qabaq öz orucunu batil edə bilər lakin, zöhrdən sonra caiz deyil. Vacib ehtiyata görə, əgər qeyri-müəyyən oruc (məsələn, nəzir orucunun qəzası kimi) tutduğu halda da zöhrdən sonra orucunu batil etməsin.

Məsələ 1432: Əgər xəstəlik, yaxud heyz və ya nifas səbəbilə ramazan ayının orucunu tutmasa və ramazan ayı qurtarmamışdan qabaq ölsə, tutmadığı günləri onun üçün qəza etmələri vacib deyil.

Məsələ 1433: Əgər xəstəlik səbəbilə ramazan ayının orucunu tutmasa və onun xəstəliyi gələn ilin ramazan ayına kimi davam etsə, oruc tutmadığı günlərin qəzası ona vacib deyil, yalnız hər gün üçün bir müdd (təqribən 750 qm) buğda, arpa və s. kimi fəqirə verməlidir. Amma başqa üzr səbəbilə (məsələn, səfərə getdiyi üçün) oruc tutmasa və onun üzrü gələn ramazan ayına qədər davam etsə, vacib ehtiyata görə, oruc tutmadığı günlərin qəzasını ramazandan sonra qəza etməli və hər gün üçün bir müdd yemək fəqirə versin. Həmçinin, əgər xəstəlik üzündən orucu tərk edib sonradan sağalsa, lakin başqa bir üzrün – müsafirlik kimi -qarşıya çıxması da bu hökmdədir.

Məsələ 1434: Üzürlü səbəbə görə ramazan ayının orucunu tutmayan şəxs, üzrü aradan götürüldükdən sonra bilərəkdən gələn ramazan ayına qədər orucun qəzasını yerinə yetirmədikdə, sonradan qəzasını yerinə yetirməli və həm də hər gün üçün bir müdd yemək kəffarə verməlidir. Habelə, qəzanı tutmaqdan ötrü səhlankarlıq etdiyindən vaxt daralsa və bu az vaxtda bir üzür ortaya çıxdıqda sonradan həm qəzasını tutmalı və həm də kəffarə verməlidir. Lakin, səhlənkarlıq etmədiyi halda vaxtın az olduğu zamanda təsadüfən, bir üzür qarşıya çıxarsa, sonra yalnız qəzasını yerinə yetirməlidir.

Məsələ 1435: Əgər insanın xəstəliyi bir neçə il davam etsə və sonra sağalsa, növbəti ramazan ayına qədər qəzaları tutmaq miqdarında vaxt olsa, gərək axırıncı ramazan ayının qəzasını tutsun, əvvəlki illərin qəzalarının hər günü üçün bir müdd təam verməlidir.

Məsələ 1436: Əgər ramazan ayının oruclarının qəzasını bir neçə il təxirə salsa, qəzasını yerinə yetirib, hər gün üçün də bir müdd təam fəqirə verməlidir və bir neçə ilin keçməsi ilə kəffarə çoxalmır.

Məsələ 1437: Hər günün kəffarəsini bir fəqirə vermək lazım deyil. Əksinə, bir neçə günün kəffarəsini bir fəqirə verə bilər. Əgər bir müdd miqdarında çörək versə, kafidir. Lakin, onun pulunu verə bilməz. Əgər həmin pulla çörək alacağına əmin olsa, istisnadır.