Muqobil energiya mabaalari yo’nalishi talabasi ning kimyo fanidan tayyorlagan mustqil ish taqdimoti

MUQOBIL ENERGIYA MABAALARI YO’NALISHI TALABASI _____________________NING KIMYO FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTQIL ISH TAQDIMOTI.

TEKSHIRDI:_____________________

Mavzu:Atom massa.Molekulyar massa.modda miqdori va allotropiya

Dastavval, qadimgi yunon faylasuflari atrofdagi borliq juda mayda bo‘linmas zarrachalar – atomlardan (yunoncha atomos – bo‘linmas) tashkil topgan, degan g‘oyani ilgari surganlar.

Atomlar kabi ularning absolut massalari juda kichik sonlarda ifodalanadi.

Moddaning nisbiy molekular massasi – modda molekulasi massasining uglerod-12 atomi massasining 1/12 qismiga nisbatan necha marta kattaligini ko‘rsatuvchi qiymatdir.

Masalan, suvning bitta molekulasi massasi 29,91·10-27 kg ni tashkil etadi va bu kabi kichik sonlar bilan hisoblashlar olib borishda o‘ziga xos qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi.

suvning molekulasi

Mol. Kimyoda massa, hajm, zichlik kabi kattaliklar qatorida modda miqdori ham qo‘llaniladi. Modda miqdorining o‘lchami – mol.

Modda miqdori – moddaning mol o‘lchovidagi miqdori. 1 mol – 0,012 kg ugleroddagi atomlar soniga teng zarralar (atom, molekula va boshqa zarralar) tutuvchi modda miqdori.

Mol, ya’ni 0,012 kg uglerodda qancha atom borligini aniqlab olaylik. Buning uchun 0,012 kgni bitta uglerod atomi massasiga (19,93·10-27 kg) bo‘lamiz.

Har qanday 1 mol miqdordagi moddada 6,02·1023 ta zarra (atom, molekula va boshqa zarralar) bo‘ladi. Bu son Avogadro doimiysi deyiladi va NA bilan belgilanadi.

Allotropiya

• Allotropiya (yun. allos — boshqa va tropos — burilish, yoʻnalish) — kimyo-viy elementning tuzilishi va xossalari turlicha boʻlgan ikki yoki undan ortiq od-diy modda holida mavjud boʻla olishi. Bu allotropik modifikatsiya deb ataladi. Masalan, uglerod tabiatda olmos, grafit yoki koʻmir holida uchraydi. Umuman hozir maʼlum boʻlgan kimyoviy elementlar soni yuzdan ortiq, bularning allotropik shakl oʻzgarishlari boʻlgan oddiy moddalar soni esa 400 ga yetadi. A. hodisasiga modda molekulasidagi atomlar soni (masalan, O2 — kislorod, O3 — ozon) yoki moddaning kristall panjarasi turlicha boʻlishi sabab boʻladi (masalan, oq va kulrang qalay).

Foydalanilgan adabiyotlar:

Foydalanilgan adabiyotlar:

• 1. Olimov N.Q. Fizik va colloid kimyo. Toshkent, Fan, 2006.
• 2. Aminov S.N., Popkov V.A., Qurbonova M.M., Fizik va colloid kimyodan amaliy mashg`ulotlar. Toshkent, Fan, 2006.
• 3. Физическая и коллоидная химия: учебник /Под ред. Проф. А.П. Беляева.- М. ГЭОТАР –Медия, 2010. -704 с.
• 4. Aminov S.N., Qurbonova M.M., Raxmatullaеva M.M., Fizik va kolloid kimyo fanidan masalalar to`plami.T., ―Spеktrum skopе‖ 2011.-194 b.
• 5. Аminоv S.N., Raxmatullaеva M.M. Fizik vа kоllоid kimyo –Mа`ruzаlаr mаtni multimеdiyasi. Tоshkеnt, -2009 g.