Müsahibat uçotu

Əsas passiv 
hesablar 
Əsas aktiv-
passiv 
hesablar 
Əsas aktiv 
hesablar 

---

Mühasibat uçotu A.H.Əliyeva 
 
24 
 
qeyri-maddi aktivlər, uzunmüddətli maliyyə qoyuluşları, 
materiallar, bankdakı hesablaşma hesabı, kassa, valyuta 
hesabı və s. hesablar aid ola bilər. 
Əsas passiv hesablardan
fondların vəziyyətinin də-
yişməsini və s. hesablaşmaların uçotunu aparmaq üçün 
istifadə edilir. Əsas passiv hesablara nizamnamə kapitalı, 
ehtiyat kapitalı, əlavə kapital, bankın qısa və uzunmüd-
dətli sudaları, qısa və uzunmüddətli borclar, malsatanlarla 
hesablaşmalar və s. hesabları misal göstərmək olar.
Əsas aktiv-passiv
hesablardan
debitor və kreditorlar-
la hesablaşmaların uçotunu aparmaq üçün istifadə edilir. 
Aktiv-passiv hesablara debitor və kreditorlarla hesab-
laşmalar və başqa hesabları misal göstərmək olar. 
Nizamlayıcı hesablar
təsərrüfat vəsaitinin qiymətini 
və yaxud onların mənbələrinin məbləğini dəqiqləşdirmək 
üçün istifadə edilir. Balans maddələri dəyişilməz qiymət-
lərlə əks etdirildiyinə və uçota alınan vəsaitin həqiqi maya 
dəyəri çox vaxt həmin dəyişilməz qiymətlərdən kənarlaş-
dığına görə nizamlayıcı hesablardan istifadə edilir. 
Nizamlayıcı hesablar aşağıdakı köməkçi qruplara bölünür:

Əlavə nizamlayıcı hesablar; 

Kontrar nizamlayıcı hesablar; 
Əgər balans hesabı üzrə vəsaitin qiymətinin 
artırılması (qiymətin artırılması) aparılırsa onda vəsaitin 
qiymətini nizamlayan hesab, əsas hesabı nizamlayan əlavə 
nizamlayıcı hesab adlanır və onun məbləği əsas hesabdakı 
qalıq məbləğinin üzərinə əlavə edilir. Bu hesaba “Materi-
alların tədarükü və əldə edilməsi” hesabını misal göstər-
mək olar. Əgər vəsaitin qiyməti və onun mənbəyi azalırsa 
onda nizamlayıcı hesab kontrar (əks) hesab kimi çıxış edir 

---