Müsahibat uçotu

 
Balansın aktivinin 
yekunu passivinin yekununa bərabər olmalıdır. 
7.3. Balansın növləri və formaları 
 
Balansda mövcud olan əmlakın miqdarı, onların hansı 
mənbəələrdən əmələ gəlməsi, özünəməxsus və cəlb olun-
muş vəsaitlər əks olunur. 
Hal-hazırda bütün müəssisələrdə mühasibat uço-
tunun beynəlxalq standartlarının tələblərinə uyğun gələn 
netto-balans formasından istifadə olunur. Balansı təhlilə 
hazırlamaq üçün brutto balansına əsasən netto balansı tər-
tib edilir. 
Beynəlxalq təcrübədə netto-balansının aktivinin və 
passivinin yekununa 
balansın valyutası
deyilir. 

---

Mühasibat uçotu A.H.Əliyeva 
 
91 
 
Brutto balans - 
nizamlayıcı maddələr (əsas vəsait-
lərin, qeyri-maddi aktivlərin, azqiymətli və tezköhnələn 
əşyaların köhnəlməsi) daxil edilməklə tərtib edilir. 
Netto balans 
- nizamlayıcı maddələrsiz tərtib edilir. 
Netto balansının aktivinin valyutasına yalnız əsas vəsait-
lərin, qeyri-maddi aktivlərin və azqiymətli tezköhnələn əş-
yaların qalıq dəyəri daxil edilir.
Netto-balansının passivinin valyutasına bölüşdürül-
məmiş mənfəət daxil edilir. Hesabat ilinin mənfəəti və 
mənfəətdən istifadə isə arayış şəklində göstərilir. Hesabat 
ilinin mənfəəti və mənfəətdən istifadə maddələrinin məb-
ləği balansın valyutasına daxil edilmir.
 
 
 
İqtisadiyyatda müxtəlif formalarda balanslar məlum-
dur. Bunlardan mühasibat balansı, müəssisənin mənfəət və 
zərərini xarakterizə edən balanslar, əsas fondların balansı, 
əhalinin gəlir və xərclərini müəyyən edən balanslar, 
material balansları, əmək ehtiyatları balansı, sahələrarası 
balans və sair tərtib olunur. 
Mühasibat balansı mühasibat (maliyyə) hesabatları-
nın tərkibində hər bir iqtisadi subyekt üçün müəyyən tari-
xə tərtib olunur. Balans hesabatı müəssisə yaradılan tarixə, 
aylıq, rüblük, yarım illik, 9 aylıq və müəssisə ləğv olunar-
kən tərtib oluna bilər. 
Tərtib olunma prinsipinə görə balansın formaları 
aşağıdakılardır: 
