Müsahibat uçotu

Mühasibat uçotu A.H.Əliyeva 
 
101 
 
Hazır məhsulun satışının həyata keçirilməsi zamanı 
aşağıdakı proseslərin qarşılıqlı əlaqəsini təhlil edək (Sxem 
8.1).
Sxem 8.1. Satış prosesi 
Burada alıcı, sifarişçi və pul ödəyən eyni fiziki və ya 
hüquqi şəxs kimi çıxış edir. 
Hazır məhsulun satışı və onun ödənişi aşağıdakı ardı-
cıllıqla həyata keçirilir. 
1. Malgöndərən və alıcı (sifarişçi) arasında müqavilə 
imzalanır. 
2. Malgöndərən məhsulları alıcı üçün yükləyir. 
3.Alıcı tədiyyə tapşırığını özünün hesablaşma hesa-
bından pulu malgöndərənin (pulu alanın) hesabına köçür-
mək üçün banka verir. 
4.Bank alıcıya pul vəsaitinin silinməsi haqqında he-
sablaşma hesabından çıxarışı verir. 

---

Mühasibat uçotu A.H.Əliyeva 
 
102 
 
5.Alıcının (ödəyicinin) bankı tədiyyə tapşırığını mal 
göndərənin bankına göndərir və pul vəsaitini onun hesab-
laşma hesabına köçürür. 
6.Malgöndərənin bankı ödənən məbləğin pulu alanın 
hesablaşma hesabına yatırıldığı haqda çıxarışı ona təqdim 
edir. 
Məhsul satışının həyata keçirilməsində mühasibat 
uçotu qarşısında
 
satılmış məhsulun maya dəyərini müəy-
yən etmək, satılmış hazır məhsul üzrə hesablaşmalar apar-
maq, məhsul satışından əldə olunan mənfəət və yaxud zə-
rəri müəyyən etmək kimi vəzifələr durur. Müəsisənin əsas 
fəaliyyəti dairəsində istehsal edilən, yerinə yetirilən, 
yaxud göstərilən iş, xidmət «Məhsul (iş, xidmət) satışı» 
hesabında müəyyən edilir. Həmin hesabda satışdan daxil 
olan məbləğlə satılmış məhsulun tam maya dəyəri 
arasındakı fərq müəssisənin maliyyə nəticəsini - mənfəət 
və ya zərəri təşkil edir. «Məhsul (iş, xidmət) satışı» 
hesabının kredit dövriyyəsi onun debet dövriyyəsindən 
çox olan hallarda həmin çox hissə son nəticənin mənfəətlə 
başa gəlməsini göstərir və bu əməliyyat uçotda aşağıdakı 
kimi əks etdirilir:
 
Dt Kt
Məhsul (iş, xidmət) satışı» «Mənfəət və zərər»
Satışdan zərər əldə edildikdə «Mənfəət və zərər» he-
sabının debeti «Məhsul (iş, xidmət) satışı» hesabının kre-
diti ilə müxabirləşməklə uçotda əks etdirilir. Beləliklə, gö-
ründüyü kimi «Məhsul (iş, xidmət) satışı» hesabı məh-
sulların, malların, yerinə yetirilmiş işlərin və göstərilmiş 
xidmətlərin satışı prosesi haqqında məlumatları ümumiləş-
dirmək və onların satışından əldə edilən maliyyə nəticəsini 

---