Müsahibat uçotu

Mühasibat uçotu A.H.Əliyeva 
 
118 
 
Mühasibat və hesablaşma mərkəzində həyata keçiri-
lən inventarlaşma prosesində toplanmış faktiki material
çeşidlənməyə və sonradan işlənməyə məruz qalır,elə bu-
radaca əmlakın ayrı-ayrı növlərinin qiymətləndirilməsi
və əldə edilmiş nəticələrin mühasibat uçotu məlumatları 
ilə tutuşdurulur və hesabat ilinin axırına balansın maddə-
ləri diqqətlə aparılmış inventarlaşmanın nəticələri ilə
əsaslandırılır. 
İnventarlaşma aşağıdakı müddətlərdə aparılır : 
* 
kassada, hesablaşma və valyuta hesablarında olan 
pul vəsaitlərinin, kreditlərin borcları ayda bir dəfə (bir 
qayda olaraq hər ayın 1-i tarixinə), 
* anbar və bazalardakı mallar-ərzaq malları ildə iki də-
fə, qeyri-ərzaq malları ildə bir dəfə; 
* azqiymətli və tezköhnələn əşyalar ildə bir dəfə; 
* debitor və kreditorlarla hesablaşmalar ildə iki dəfə-
dən az olmayaraq; 
* öhdəliklər ildə bir dəfə; 
* əsas
 
fondlar və qeyri-maddi aktivlər iki ildən bir;
* aktivlər və öhdəliklər 01 iyul tarixdən tez 
olmamaqla;
* kitabxana fondu beş ildə bir; 
* kapital qoyuluşu üzrə - hesabat ilinin 1 
dekabrından tez olmayaraq ildə bir dəfə; 
* bitməmiş istehsal, öz istehsalının yarımfabrikatları, 
hazır məhsullar, xammal və materiallar üzrə-hesabat ili-
nin 1 oktyabrından tez olmayaraq ildə bir dəfə; 
* mallar üzrə - daha az qalıq olan hallarda. 
 
 

---

Mühasibat uçotu A.H.Əliyeva 
 
119 
 
9.6. İnventarlaşmanın nəticələrinin müəyyən 
edilərək uçotda əks etdirilməsi və tənzimlənməsi
 
 
Material dəyərlilərinin yoxlanmasının nəticəsi, də-
yərlilərin tam adı, preyskurant üzrə sıra nömrəsi, növü, 
miqdarı, qiyməti və ümumi məbləği göstərilməklə inven-
tarlaşma siyahı aktına yazılır. İnventarlaşma siyahı-aktı 
mürəkkəb yaxud kimyəvi karandaşla dəqiq və aydın 
yazılmalı, doldurulmamış sətirlər qalmamalı, hər səhifədə 
belə hal olarsa boş qalmış həmin hissələr xətlənməli, eləcə 
də aparılmış yazılışlarda nəzərdə tutulmayan qaydada 
düzəliş aparılmasına yol verilməməlidir. Siyahıda səhvlər 
olduqda onlar korrektura üsulu ilə düzəldilməlidir. 
İnventarlaşma siyahıları bütün inventarlaşma komis-
siyasının üzvləri və maddi məsul şəxs tərəfindən imza 
edilməlidir. Siyahıya imza edərkən maddi məsul şəxs aşa-
ğıdakı: “Məlum inventarlaşma siyahısında adları çəkilən 
dəyərlilər komissiya tərəfindən miqdar ifadəsində (natural 
formada) mənim iştirakımla yoxlanılmış və siyahıya daxil 
edilmişdir, bununla əlaqədar inventarlaşma komissiyasına 
heç bir etirazım yoxdur. Siyahıda göstərilən bütün dəyər-
lilər mənim məsiliyyətimdə saxlanılır” məzmununda yazı-
lı arayış verməlidir. Zəruri hallarda maddi məsul şəxs in-
ventarlaşmanın nəticəsinə görə mübahisə aparmaq hüqu-
quna malikdir. Ziddiyyət yarandıqda maddi məsul şəxs in-
ventarlaşma qurtardıqdan sonra müvafiq sənədləri əlavə 
etməklə növbəti gündən gec olmayaraq inventarlaşma 
komissiyası sədrinin adına ərizə ilə müraciət etməlidir.
Aktivlərin və öhdəliklərin
 
inventarizasiyası zamanı, 
onların ayrı-ayrı kateqoriyaları üzrə uçot məlumatlarından 

---