“Musiqi və onun tədrisi metodikası”
Yüklə 1,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Sonat alleqro forması
Sonat alleqro forması elə üç hissəli formadır ki, birinci hissəsində bir-birinə zidd olan iki mövzu verilir. Formanın I hissəsi ekspozisiya, II hissəsi işlənmə, III hissəsi repriz adlanır. Ekspozisiya ilk tanışlıq deməkdir. I hissədə mütləq əsas və ona zidd olan köməkçi mövzu olmalıdır. Əsas mövzu əsas tonallıqda, köməkçi mövzu köməkçi tonallıqda verilir. Əsas və köməkçi mövzu arasında bağlayıcı adını daşıyan mövzu ola bilər. Bağlayıcı mövzunun məqsəd və vəzifəsi əsas ilə köməkçi mövzu arasında əlaqə yaratmaqdır. Ekspozisiyanı tamamlayıcı mövzu bitirə bilər. İşlənmə şöbəsində ekspozisiyada verilən mövzulardan bəziləri və ya elementi işlənməyə məruz qalır. İşlənmə köməkçi mövzunun tonallığında başlayıb, əsas tonallıqda bitir. İşlənmə şöbəsində verilən yeni mövzu epizod adlanır. Bəzən işlənmə əvəzinə yeni mövzu – epizod verilə bilər. İşlənməsiz sonat alleqro forması da mövcuddur. Sonat alleqro formasının III hissəsi repriz adlanır. Ekspozisiyadan fərqli olaraq reprizdə əsas və köməkçi mövzular əsas tonallıqda keçir. Sonat alleqro formasında ekspozisiyadan əvvəl giriş mövzu, reprizdən sonra koda verilə bilər. Sonat alleqro forması giriş I hissə-ekspozisiya II hissə-işlənmə III hissə- repriz koda əsas m-u, köməkçi m-u ekspozisiyadam mövzular əsas m-u, köməkçi m-u bağlayıcı və ya elementləri tamamlayıcı işlənmə əvəzinə epizod Az ərbaycanın xalq musiqi yaradıcılığı Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin tarixi çox qədimdir. Gəmiqaya və Qobustan qayaüstü rəsmləri, eləcə də “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı xalqımızın qədim musiqi mədəniyyəti haqqında zəngin məlumat verir. Hələ XIII əsrdə Səfiəddin Urməvi, sonralar isə onun davamçıları Azərbaycan musiqisinin nəzəri məsələlərini araşdırmış, musiqimizin səs sistemi, ladları, musiqi alətləri haqqında dəyərli əsərlər yazmışlar. Bu nadir elmi əsərlər dünyanın bir sıra dillərinə tərcümə edilmiş, Şərqin və Qərbin böyük tədqiqatçıları və musiqişünaslarının marağına səbəb olmuşdur. Azərbaycan musiqisi – millətin bənzərsizliyini təyin edən incəsənət sahələrindən biridir. Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin nailiyyətləri özünəməxsuz ənənələrin çoxəsrlik tarixi formalaşma prosesinin və inkişafının nəticəsidir. Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin şifahi ənənələri iki böyük qolda təmsil olunur: birincisi mahnı və rəqslərdən ibarət folklor, ikincisi isə peşəkar musiqidi ki, bunada muğam sənəti və aşıq yaradıcılığı aiddir. Birinci qolun yaradıcıları qeniş xalq kütlələridir. Muğamları və aşıq sənətini isə yüksək peşəkarlar yaratmışlar. Hər iki qol yazısız incəsənətə aiddir, XX əsrin əvvəlinədək şifahi xarakter daşıyırdı. Azərbaycan mədəniyyəti çoxəsrlik, qədim mədəniyyətlər sırasına aiddir. Burada mühüm yeri zənqin və orijinal musiqi sənəti tutur. Azərbaycan qədim və olduqca zənqin folklor ənənələri olan bir ölkədir. Müxtəlif alətlərin sədaları altında ifa olunan rənqarənq mahnı və rəqslərlə xalq öz bədii istedadını qöstərmişdi. Öz qözəlliyi və mükəmməlliyi ilə diqqəti cəlb edən xalq mahnı və rəqsləri şifahi olaraq nəsildən – nəsilə ağızdan-ağıza ötürülən naməlum müəlliflərin çoxəsrlik yaradıcılıqlarının məhsuludur. Yüklə 1,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|