MüSLÜmanin ahlâKI

Şiir

"İnsanın bir şanı varsa ölümden sonra ikinci kez yaşar. İh­tiyacı kendini geçindirecek kadarki rızkıdır. Gerisi israf ve boşuna meşguliyettir".

Bu bazı câhil abidlerin yaptığı dinin düşük elbiseleri be­nimsediği veya yırtık-yamalı elbiseleri giymeye davet ettiği fikrini vermemelidir. Hayır... Hayır... Zanettikleri gibi de­ğildir. Bir adam Abdullah bin Ömer'e "Ben hangi elbiseleri giyebilirim", diye sordu. Abdullah: "Düşük kişilerin seni küçük düşürmeyecekleri akılların da seni ayıplayamayacakları şekilde elbise giy" dedi. Adam: Bunun de­ğeri ne kadar olmalı ? Abdullah 5 ve 20 dirhem arası dedi."⁴⁰² Bu miktar İbni Ömer'in asrındaki ölçü olabilir. As­rımızda bu miktar artabilir. Düşük elbiseli bir adam Resulullah'ın huzuruna geldi. Resulullah (s.a.v.) ona malın var mı deyince evet vardır dedi. Hangi çeşit mala sahipsin? Allah (c.c.) bana her çeşit mal bağışlamıştı. Bunun üzerine Resul-i Ekrem (s.a.v.): "Allah (c.c.) sana mal verdiyse onun nimetini bazı eserleri ve keremi üstünde görülsün buyurdu"⁴⁰³ Bir başka hadiste şöyle buyurur. "İmkan bulduğu takdirde sizden birinin iki iş elbisesinden başka iki elbise edinmesinde bir sakınca yoktur.”⁴⁰⁴

Gördüğün gibi İslâm, Müslümanların güzel ve hoş kı­yafetlere bürünmesini tavsiye etmiştir. Şu iki insan ara­sında çok büyük fark vardır ki bunların biri iç alemini ihmal eder. Dış görünüşünü süsler. En kıymetli zaman ve malını bedenini süslemekle harcar. Diğeri ise, şahsiyet ve varlığını korumak için bütün imkanını kullanır. Bununla beraber tüm vecibeleriyle beraber insanlar arasında güzel bir heybetle görünmeyi de ihmal etmez.

Bugünkü insanlık senenin tüm mevsimlerini sayılmayacak kadar moda çeşidiyle karşılaşmaktadır. Yazın giyilen bir el­biseyle sonbaharda giyilen elbise bir değildir. "Bu kışlık de­ğildir" Bu da yazın giyilmez... Bundan başka günün çeşitli vakitleri ayrı ayrı elbiseleri gerektiriyor... Akşam giyilen el­bise gündüz giyilmiyor. Bu kötü durumu, Doğu ve Batı'daki, cemiyetlerin başına kadın, kadın köleleri ve kadınlaşan er­kekler getirmektedir.

İslam ve şahsiyetli insanlar böyle bir fitneden münezzeh ve beridir. Reslullah (s.a.v.) şöyle buyurur: "Kadınlara iki kırmızı şeyden dolayı yazıklar olsun. Bunlardan biri altın, diğeri de aspur denilen bitki ile boyanmış elbiselerdir."⁴⁰⁵

Resulullah'ın bu tehdidi, süslenmeye mübtela olup elbise ve makyajdan dolayı faziletli işlere vakit bulamayan ka­dınlar içindir. İslam fıkhında, altın ve ipek erkekler için haram olup onlar için diğer kumaşlarda yeteri kadar istifade imkanı vardır. Aslında süslenme ve makyaj erkeklerin şa­nından değildir. Kadına her ne kadar ipek ve altın caiz kı­lınmış ise de bütün vaki ve büyük servet harcayacak şekilde makyaj yapamazlar.

İslam, muhkem kaleler, medrese ve üniversteler, sığınak, çocuk evleri ve hastahaneler tesis etmek için yığınlarca pa­ralar harcayıp bunların bacalarını göklere yükseltmeye karşı değildir. Çünkü tüm bunlar asırlar boyu ümmetin umûmî maslahatındandır. Bunların yüksek sur ve geniş olanlara ku­rulması da normaldir. Bu yalnız başına bir adamın kalkıp kendine veya eşyasına bir gökdelen dikmesi gereklidir, demek değildir.

İslâm, ev binası ve eşya temininin cevazı hususunda geniş imkanlar tanımış olup bu alanda yapılacak aşırı harcamaları yasaklamıştır.

Kaysın Hazım anlatıyor: "Habbab bin Eret'i karnından yedi yerde dağlanma izleri olduğu halde ziyaret ettik. O, biz­lere şunları söyledi: "Selefimiz (bizden Öncekiler) dünyada kendilerine hiçbir şey yapmadan göçtüler. Bizler ise elimize geçenleri (ölü yatırım) olan toprağa harcadık. Resulullah (s.a.v.) ölümü istemeyi nehyetmeseydi, ölümü taleb ederdim. Bir başka seferinde bir duvarı yaparken onu ziyaret etmiştik. Bu defa da şöyle dedi:" Müslüman infak ettiği her şeyden do­layı ecir alır. Ancak toprağa (fazla binalara) yapmış olduğu harcamalardan dolayı bir ecir almaz."⁴⁰⁶

Bu büyük sahâbî, fiilen inşaat yapımında bulunuyordu. Fakat bununla beraber Allah (c.c.) yolunda infakta bulunmanın lüzumuna olan şiddetli arzusundan dolayı inşaat yapımında harcanacak paradan ecir gelmeyeceğini zan­netmişti... Elbette ki, sırf çoğaltmada yarışmak, övünmek, âhireti unutmak, dünyaya bağlanmak gayesiyle inşaat ya­pımında bulunursa, bu yolda harcayacağı nafakadan dolayı ecir kazanmaz. Fakat kendini koruyacak ve barındıracak bi­nalar yapmak için harcamalarda bulunursa elbette ki bun­dan dolayı ecir alacaktır. Böyle durumlarda bina yapımında bulunmak da ibadettir.(*)

Ev eşyası konusundaki İslam'ın hükmü kesindir. İslâm ev dahilinde yapılacak israflı harcamayı yasaklamış evin lüks halılarla döşenmesini etrafında da süslenmesi hoş kar­şılanmamıştır. Allah'ın Resulü (s.a.v.) Muaz'ı (r.a.) Yemen'e gönderirken kendisine şu tavsiyede bulunur: "Lüks hayat ya­şamaktan çekin. Çünkü Allah'ın gerçek kulları lüks ya­şamaktan çekinirler."⁴⁰⁷

Bundan dolayıdır ki İslam, altın ve gümüş kablar ve ipek dibactan yapılmış mefruşatın kullanılmasını haram kılmıştır. İnsanlara normal maddeden yapılmış kab ve mef­ruşat yeterlidir. Huzeyfe (r.a.) anlatıyor: "Resulullah (s.a.v.) altın ve gümüş kablarda yeyip içmemizi ipek ve dibac (halis ipek) den yapılmış elbiseleri giymemizi ve onların üzerinde oturmamızı nehyetmiştir."⁴⁰⁸ Bu izahla İslâm'ın sade bir hayatı benimsediği anlaşılabilir. Zaten hiç kimse de mutlu bir hayatı ipek ve altın kullanmaya bağlayamaz. Bütün in­sanların altın kullanmadan ve ipek giymeden mesud ve mutlu olmaları mümkündür.

İslâm milletlerin varlığını korumak, kişiliğini muhafaza etmek için ferd ve cemiyetlerin lüks ve israf içinde yaşamalarını yasaklamıştır. İslam ümmetine yaraşan şun­lardır:

Allah'a (c.c.) teslim bir ümmet, İslâm davası ve ilayı kelimetullah için cihad'la dolu bir tarih zahiri ve batini görünüşü dünyanın fitne ve nevasından temizlenmiş bir hal.

Şehvetlere dalıp haramlara bulaşmak, görev ve sa­mimiyetten kaçmak şeref esaslarını çiğnemektir. Bu mu­sibetler bir ümmetin başına geldi mi, onu batırır bırakır. Resululah'tan (s.a.v.) şu hadis rivayet edilmiştir:

"Ümmetimden olup, çeşit çeşit yemekler yiyecek, meşrubat içecek, rengarenk elbiseler giyecek ve konuşmalarında boşuna çene çalacak adamlar türeceyektir... îşte bunlar ümmetimin en kötü insanlarıdır."⁴⁰⁹

Sen bu hadisi doğrulayacak şekilde dini konuşmaktan iba­ret bilip, onu oyuncak ve keyif haline getirmek suretiyle dini hakikatların aralarında kaybolup kendilerinin de yok olduğu bir toplum görebilirsin.

Allah (c.c.) lezzetlere dalıp keyf ve zevklere bulaşıp yalnız vücudun süfli arzularıyla yetinen toplumları yermiştir. Kafirler ateşe arz edilecekleri gün şöyle denir:

“Siz dünya hayatında bütün zevklerinizi yaşayıp bitirdiniz ve bunlara safa sürdünüz. Artık bugün hakaret azabı ile cezalandırılacaksınız. Çünkü yeryüzünde haksız yere kibir taslıyordunuz bir de dinden çıkıyordunuz. (Fasıklık) ediyordunuz.”⁴¹⁰

Cezalarına çarpıldıkları zaman kendilerine bunun iktisad ve iffeti kaybettikleri, utanmaz ve lâubâlidavranışlarda da bulundukları için başlarına geldiği hatırlatılır.

“Size bu azab, yeryüzünde azgınlıkla sevinmenizden ve kibirlenmenizden dolayıdır”.

Şu bir gerçektir ki islam ümmetinin başına gelen musibetlerin temelinde iffet yokluğu ve gayr-i meşru lezzetlerin yayılmasının büyük rolü vardır. Resulullah (s.a.v.) ümmetini bu ruhi çöküntüden sakındıraraktan şöyle buyurmuştur:

“Bu bir gerçektir ki Ben mide ve avretlerinizle hasıl olacak şehvâni sapıklık ve dalâlet hevasına düşmenizden korkuyorum.”⁴¹¹

İslam bol nimetlerden faydalanma yerine, mubah yiyeceklerin bile zor bulunabildiği fakir bir toplum içinde yayılmaya başladı. Bunların karşılaştı tek şikayet mevzu içinde bulundukları zor ve şiddetli yokluktu. Ebu Hureyre (r.a.) anlatıyor: “Ben Ashab-ı Suffe’den yetmiş zat gördüm. Bunlardan hiçbirinin sırtını doğru dürüst örtecek bir elbisesi yoktu. Elbiseleri boylarından üstlerine geçirdikleri kumaşlardan ibaretti ki bazıları dizin altına, bazıları da topuğa kadar örtebiliyordu. Kimisi, avret yeri görülür korkusuyla elleriyle elbisesini toplamaya çalışıyordu.”⁴¹²

Fakirlik acılı bir musibettir. İnsanların bundan kurtulması hakları icabıdır. İslam, dünyanın meşru güzelliklerini mü’minlerin hakkı olarak kabul etmiştir. Resulullah (s.a.v.) islam’ın dünyaya yayılmasıyla Müslimanlar’ın fakirlikten kutulup, zenginliğin ters etkilerden endişe etmişti. Ve ashabın vefatından sonra meydana gelecek kötü durumdan sakındırmıştır. Şöyleki; dünyanın nimetlerinden mahrum kalarak sonunda kınanmış olarak ve bomboş olarak açıkta kalmak değildir. Resulullah’ın da (s.a.v.) şu hadislerinden maksadı budur:

“Allah’a(c.c.) yemin ederim ki fakirliğe düşeceğinizden korkmuyorum. Fakat sizden öncekilere dünyanın musallat olması gibi, sizlerin de dünyalığa sahip olmanızdan ve bu hususta yarışıp dünyanın oları helak ettiği gibi sizleri de helak etmesinden korkuyorum.”⁴¹³

Bir başka hadiste şöyledir:

“Güzel bir durum ve hayat, sabır ve iktisad nübüvvetin yirmidört cüz’ünden biridir.”⁴¹⁴