Мустақил ишнинг хажми ва уни расмийлаштириш тартиби

N_m – modalar soni.
α_yut va α_soch – yorug‘lik nurlanishining optik tolada yutilish va sochilish jarayonlari tufayli so‘nishi;
α_xusus – optik toladagi xususiy yo‘qotishlar.
Савол: Tolali optik aloqa tizimining qabul qiluvchi modulining tuzilishini chizing va bloklari vazifasini tushuntiring.

60. Мисол: Tolali optik aloqa liniya traktining quyidagi parametrlari: В₀=622·10⁶ – optik signalni liniyaga uzatish tezligi; Э_p=38 dB – energetik potensial; Δ= 60 nm – nurlanish polosasining kengligi; L_tr=325 km – tolali optik aloqa liniya traktining uzunligi; =0,25 dB/km – so‘nish koeffisienti, τ_n=4 ps/nm·km – normallashtirilgan dispersiya; l_qu=10 km – optik kabelning qurilish uzunligi, ΔT= 10 grad – haroratning o‘zgarishi; boʿlsa quyidagi kattaliklarni toping (l_ru, n_аy.u, а_ru, τ, N_lr).

n_ay.u – ajralmaydigan ulagichlar soni;
а_ru – regeneratsiyalash uchastkasidagi so‘nishi;
l_ru – regeneratsiyalash uchastkasi uzunligi;
N_lr – regeneratorlar soni;
τ - optik tola dispersiyasining o‘rtacha kvadratik qiymati.
Савол: Tolali optik aloqa tizimining uzatuvchi moduli qanday tuzilgan? Uning tuzilishini chizing va bloklari vazifasini tushintiring.

61. Мисол: Fotoqabul qilgichning quyidagi parametrlari berilgan: fotodiod sirtining yorug‘lik nurini qaytarish koeffisienti æ=0,2, fotodiodda sodir bo‘ladigan fotoelektrik o‘zgarishlarning samaradorligini ifodalovchi kattalik (kvant samaradorligi) =0,8, fotodiod sirtiga tushgan yorug‘lik nurlanishining uning xajmida yutilgan ulushini ko‘rsatuvchi, son qiymati birdan kichik bo‘lgan o‘lchamsiz kattalik =0,8, fotonlar soni N_f=3·10¹⁴ 1/s,yorug‘lik manbai yarim o‘tkazgich materiali man etilgan energetik sohalarining kengligi W^yom_m.e.s=0,93eV boʿlsa, quyidagilarni toping (, , Р_nurl, I_f, S_, W^fd_m.e.s).

 - yorugʿlik nurining chastotasi,
 - yorugʿlik nurining toʿlqin uzunligi,
I_f – fotodiod orqali oqib o‘tadigan fototok;
S_ - fotodiodning spektral sezgirligi;
W^fd_m.e.s –fotodiod tayyorlangan yarim o‘tkazgich materiali man etilgan energetik sohalarining kengligi.
Савол: Abonent kirish tarmoqlarida qanday optik texnologiyalardan foydalanilmoqda? Ularning xususiyatlarini ta’riflang.

62. Мисол: Optik tolaning quyidagi parametrlari berilgan: trassa, aloqa masofasining uzunligi L_tr=1000 km, uzatilayotgan optik signalning to‘lqin uzunligi λ=1,65 mkm; LD nurlanish manbaining nurlanishining spektr kengligi Δλ_LD=3nm teng boʻlsa, quyidagi uzatish parameterlarini toping τ_mat, τ_tu, τ_pr, τ_xr, ΔF (τ_mat, τ_tu, τ_pr, τ_xr, ΔF).

To‘lqin uzunligi λ, mkm	0.6	0.8	1.0	1.2	1.3	1.4	1.55	1.66	1.8
M(λ), ps/(nm·km)	400	125	40	10	-5	-5	-18	-20	-25
N(λ), ps/(nm·km)	5	5	6	7	8	8	12	14	16
П(λ), ps/(nm·km)	0	1.5	5	2.5	4	5	5.5	6.5	7.5

τ_mat – material dispersiyasi;
τ_tu – to‘lqin uzatish bilan bog‘liq dispersiya;
τ_pr – profil dispersiyasi;
τ_xr – xromatik dispersiya;
ΔF – optik tolaning o‘tkazish polosasi kengligini.
Савол: Abonent kirish tarmoqlarida qanday optik texnologiyalardan foydalanilmoqda? Ularning xususiyatlarini ta’riflang.
63. Мисол: Optik tola parametrlari d=150 mkm, Δ=0,03; n₁=1,46; uzatilayotgan optik signalning toʻlqin uzunligi λ=1360 nm boʻlsa normallshtirilgan chastotani toping.
Савол: Optik regeneratorning ish prinsipini vaqt diagrammalari asosida tushuntiring.

64. Мисол: Optik tola parametrlari n₁=1.57; Δ= 0.02 boʻlsa apertura sonini toping.

Савол: Optik kuchaytirgichlarning ish mexanizmi qanday fundamental fizik jarayonlardan foydalanishga asoslangan? Uni tavsiflang.

65. Мисол: Agar optik tola λ =1,67 mkm kesish to‘lqin uzunligida ishlayotgan bo‘lsa, bir modali optik tolaning oʻzagi maksimal diametrini hisoblang. Optik tolada apertura soni NA=0,346.
Савол: Aralashma tolali EDFA optik kuchaytirgichning tuzilishini chizing va ish prinsipini tushuntiring.

66. Мисол: Optik tolada d=7 mkm, n₁=1,25; Δ=0,02 boʻlsa kesish toʻlqin uzunligini hisoblang.

Савол: SDH da oqimlar qanday shakllanadi? Umumiy multipleksorlash sxemasini tuzilishini chizing va tushintiring.

67. Мисол: Optik tolaning parametrlari Δ=0,04; n₂=1,43 ga teng boʻlsa apertura sonini toping.

Савол: E1 oqimidan STM-1 moduli qanday shakllanadi? 2430 baytli oqim hosil bo‘lishini qadamma-qadam tushintiring.

68. Мисол: Optik tolaning parametrlari d= 8 mkm, kesish toʻlqin uzunligi λ =1,6 mkm. normallashtirilgan chastotasi 20 Hz va n₂ = 1,45 boʻlsa sindirish koʻrsatkichi farqini toping.

Савол: TEOning qanday ishonchlilik ko‘rsatkichlarini bilasiz? Rad etmasdan ishlash ehtimolligi qaysi miqdoriy munosabatdan aniqlanadi?

69. Мисол: Optik tolada uzatilayotgan optik signal toʻlqin uzunligi λ = 1,3 mkm, oʻzak diametri d=85 mkm, sindirish koʻrsatikchining farqi Δ = 0,002 va qobiqning sindirish koʻrsatkichi n₂ = 1,41 boʻlsa apertura sonini toping.

Савол: «Halqa» topologiyasi qanday xususiyatga ega? O'z-o'zini tiklash mexanizmlari va rezerv sxemalarini tushuntiring.

70. Мисол: Optik tolaning parametrlari: λ=1,53 mkm, d=200 mkm, Δ=0,00; n₂=1,5 boʻlsa uning normallshtirilgan chastotasini toping.

Савол: SDH sinxronizatsiya tarmog‘ining arxitekturasining tuzilishini chizing va tushuntiring.

71. Мисол: Optik tola (pog‘onali, bir modali) o‘zagi sindirish ko‘rsatkichlari n₁=1,6; sindirish ko‘rsatkichlarining foizlarda hisoblangin nisbiy farqi _n=0,36; o‘zagining diametri d=10 mkm va optik signalning (yorugʻlik nurining) toʻlqin uzunligi λ=1700 nm boʻlsa, optik tolaning quyidagi optik va geometrik parametrlarini hisoblang (n₂, θ_t.i.q., NA,V=?).

n₂ – qobiqning sindirish koʻrsatkichi;
θ_t.i.q – toʻliq ichki qaytish burchagi;
NA – apertura soni;
V – normalashtirilgan chastota.
Савол: Tolali optik kabellar bo‘yicha ishlovchi abonent tarmoqlarida qo‘llaniladigan FTTx texnologiyalarini va uni tashkil etish variantlari sxemalarini tushintiring.



72. Мисол: Yorugʻik ma’nbaining quyidagi parametrlari berilgan: yarim o‘tkazgich man etilgan sohasining W_m.e.s=1 eV, fotonlar soni N_f=3·10¹⁴ 1/sек, nurlanish to‘lqin uzunligining haroratning 1⁰ K o‘zgarishiga taaluqli o‘zgarishlarini ko‘rsatuvchi koeffisient /T=0,3 nm/grad; nurlanish quvvatining haroratning 1⁰ K o‘zgarishiga taaluqli o‘zgarishlarini ko‘rsatuvchi koeffisient P/T=0,025 mVt/grad ga teng boʻlsa, quyidagilarni toping (h, , , P_nurl, , P=?)
Савол: To‘lqin uzunligi bo‘yicha ajratilgan tolali optik uzatish tizim liniyalarini loyihalash xususiyatlari nimalardan iborat?

73. Мисол: U tipdagi tolali optik aloqa liniya trakti sxemasi quyidagi rasmda berilgan.

OUz da chiqishida optik signalning quvvati 30 dB boʻlsa, optik signalning kirishdagi quvvatini toping. Bunda liniya traktining umumiy uzunligi 200 km, optik kabelining qurilish uzunligi 2 km, ajraladigan joylardagi optik signal quvvatining yuqolishi 0,5 dB, payvandlangan joylarda optik signal quvvatining yuqolishi 0,05 dB va optik tolaning har bir kilometridagi sonish 0,19 dB/km.
Савол: Optik transport tarmog'ida qanday texnologiyalar ishlatiladi?
74. Мисол: Optik tola (pogʻonali, koʻp modali) o‘zagi va qobig‘ining sindirish ko‘rsatkichlari mos ravishda n₁=1,56; n₂=1,54; o‘zagining diametri d=62,5 mkm va optik signalning (yorugʻlik nurining) toʻlqin uzunligi λ=850 nm boʻlsa, optik tolaning quyidagi optik va geometrik parametrlarini hisoblang
(n, θ_t.i.q., NA,V, N_m, α_yut, α_soch, α_xusus=?)
_n - n₁ va n₂ sindirish ko‘rsatkichlarining foizlarda hisoblangin nisbiy farqi;
θ_t.i.q – toʻliq ichki qaytish burchagi;
NA – apertura soni;
V – normalashtirilgan chastota;