Mustaqil ta’lim yuzasidan topshiriqlar

Boshlangʻich taʼlim fakulteti talabasi Sharifova Shodiyaning Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi fanidan bajargan ishi
MUSTAQIL TA’LIM YUZASIDAN TOPSHIRIQLAR
Raja
1. Futbol o‘yinida harakatlanish va to‘pni boshqarish texnikasini o‘rgatish.
2. Voleybol o‘yinida harakatlanish va to‘pni boshqarishning texnik usullarini o‘rgatish.
3. Basketbol o‘yinida harakatlanish va to‘pni boshqarishning texnik usullarini o‘rgatish.
4. Qo‘l to‘pi o‘yinida harakatlanish va to‘pni boshqarish texnikasini o‘rgatish.
5. Gimnastika darslarini tashkil qilish va o‘tkazish.

1. Futbol o‘yinida harakatlanish va to‘pni boshqarish texnikasini o‘rgatish.

Futbol faoliyatining jamoaviy tabiati do'stlik, mehr-muhabbat, o'zaro yordam hissini uyg'otadi; mas'uliyat hissi, sheriklar va raqiblarga hurmat, intizom, faollik kabi qimmatli axloqiy fazilatlarni rivojlantiradi. Har bir futbolchi o'zining shaxsiy fazilatlarini namoyon qilishi mumkin: mustaqillik, tashabbuskorlik, ijodkorlik. Biroq, o'yin shaxsiy istaklarni jamoaning manfaatlariga javob berishni talab qiladi.O'yin faoliyati jarayonida murakkab texnikani va taktikani o'zlashtirish, jismoniy fazilatlarni rivojlantirish kerak; charchoqni, og'riqni engish; noqulay atrof-muhit sharoitlariga qarshilikni rivojlantirish; maishiy va sport rejimlariga va boshqalarga qat'iy rioya qilish
Bularning barchasi kuchli iroda xususiyatlarini tarbiyalashga yordam beradi: jasorat, qat'iyatlilik, qat'iyatlilik, chidamlilik, jasorat.Futbol darslari o'quvchilarga estetik ta'sir ko'rsatish imkoniyatlarini kengaytiradi, sportchilarning jismoniy go'zallikka, ijodiy namoyishga, estetik jihatdan oqilona xulq-atvorga bo'lgan intilishini rivojlantiradi. Bugungi kunda futbol go'zalligi nafaqat texnologiya namoyishida, individual o'yinchilarning ijro mahoratida, o'yin epizodlarini samarali yakunlashda namoyon bo'ladi. Go'zallik tuyg'usi, shuningdek, o'yin jarayonining o'zi, tarkibi, kollektivizmi va o'yinchining o'zaro ta'siri orqali rivojlanadi.
2. Voleybol o‘yinida harakatlanish va to‘pni boshqarishning texnik usullarini o‘rgatish.
VOLEYBOLNING ASOSIY QOIDALARI (QISQACHA) Voleybol o'yini partiyalardan iborat (3 dan 5 gacha). Voleybol o'yinining davomiyligi cheklanmagan va jamoalardan biri 25 ochko to'plaganicha davom etadi. Agar raqib ustidan ustunlik 2 ochkodan kam bo'lsa, u holda o'yin ustunlik kuchayguncha davom etadi. Uchrashuv jamoalardan biri uchta o'yinda g'alaba qozonguncha davom etadi. Qayd etish joizki, beshinchi o‘yinda hisob 25 emas, balki 15 ochkoga boradi
Ikkala jamoaning har birida 14 tagacha o'yinchi bo'lishi mumkin, biroq 6 nafari bir vaqtning o'zida maydonda bo'lishi mumkin.O'yinchilarning dastlabki joylashuvi ishtirokchilarning maydon bo'ylab harakatlanish tartibini ko'rsatadi, u butun o'yin davomida saqlanishi kerak. Voleybolda xizmat qilish qoidalari. To'p xizmat qilish orqali o'yinga kiritiladi, xizmat ko'rsatuvchi jamoa qur'a bilan aniqlanadi. Bir jamoadan ikkinchisiga xizmat qilish huquqi har bir o'tkazilgandan so'ng, o'yinchilar zonalar bo'ylab soat yo'nalishi bo'yicha harakat qilishadi. Xizmat orqa chiziq orqasidan amalga oshiriladi. Agar server kirsa, to'pni maydon tashqarisiga chiqarib yuborsa yoki to'rga tegsa, jamoa xizmatni yo'qotadi va raqib ochko oladi. Har qanday o'yinchi xizmatni olish huquqiga ega, lekin odatda bu birinchi qatordagi sportchilardir. Tasma bloklanmagan. Birinchi qatordagi o'yinchi hujumkor zarbani amalga oshirishi mumkin, bunday zarba to'r orqali amalga oshiriladi. Orqa qatordagi futbolchilar uch metrlik masofadan hujum qilishadi. Hujumni to'sib qo'yish to'r ustida to'pning to'r ustidan uchib o'tishini oldini oladigan tarzda amalga oshiriladi. To'sib qo'yganingizda, qo'llaringizni raqiblarga aralashmasdan, ularning yon tomoniga o'tkazishingiz mumkin. Faqat oldingi chiziqdagi o'yinchilar.
3. Basketbol o‘yinida harakatlanish va to‘pni boshqarishning texnik usullarini o‘rgatish.
O’yin texnikasini tasniflash – bu ma’lum belgilar asosida uning hamma usul, malakalarini bo’limlar va guruhlar bo’yicha teng huquqni taqsimlashidir. Shunday belgilar qatoriga eng avvalo sport kurashidagi malakaning nimaga mo’ljallanganligi belgilanishi (savatga hujum qilish yoki himoya qilish uchun), harakat qanday bajarilishi (to’p bilan yoki to’psiz), shuningdek, uning kinematik va dinamik tuzilishi xususiyatlari kiradi.

Basketbol texnikasini ikkita katta bo’limga: hujum texnikasi va himoya texnikasiga bo’linadi. Har bir bo’limda ikkitadan guruh: hujum texnikasida – maydonda to’psiz harakat qilish texnikasi va to’p bilan bajariladigan harakatlar texnikasi, himoya texnikasida esa – maydonda harakat qilish texnikasi va to’pni egallash va qarshi harakat qilish texnikasida ajralib chiqadi. Har bir guruh ichida malaka va ularni bajarish usullari bor. Malakani bajarishning deyarli har bir usuli harakat tuzilishining ayrim detallarini (ko’rsatkichlarini) ochib beradigan bir necha ko’rinishga ega. Bundan tashqari, usulning dinamik strukturasiga, o’yinchining harakatini, dastlabki holatini, yo’nalishi va masofasini aniqlaydigan bajarish shartlari ta’sir ko’rsatadi. Tavsiya qilinayotgan tasnifda fintlarga mustaqil joy ajratilmaydi, chunki fint – bu aniq usulning faqat bir qismini (masalan, to’pni uzatib berishda qo’l ko’tarish), (savatga otish paytida mo’ljallash), raqibda xato reaksiya tug’dirish maqsadi (niyati) bilan o’yinchi qulay holatga erishishdir.

4. Qo‘l to‘pi o‘yinida harakatlanish va to‘pni boshqarish texnikasini o‘rgatish.
Qo’l to’pi o’yinida to’p bilan va to’psiz harakatlar bajariladi. Oldiga qo’yilgan maqsadga erishish uchun o’yinda qo’llaniladigan turli xil maxsus usullar, harakatlar yig’indisi qo’l to’pi o’yinining texnikasini tashkil etadi.

- Texnik usullar bu qo’l to’pi o’yinini vujudga keltirish vositasi hisoblanadi. Yuksak sport natijalariga erishish gandbolchilarning shu turli xil vosita va harakatlarni qanchalik to’liq egallashiga bog’liqdir.

Qo’l to’pi texnikasini yaxshi bilish – o’yinchining har tomonlama tayyorgarligi va har jihatdan kamol topishining mezonidir.
-O’yin texnikasida hujum va himoya bir-biridan farq qiladi, to’pni ilish, olib yurish, uzatish va darvozaga otish - bu hujum texnikasi deyiladi. To’p yo’lini to’sish, uni ilib olish, to’pni urib qaytarish va darvozabon o’yini himoya texnikasi deyiladi.
Maydonda hujumchi va himoyachi sifatida harakat qilish hamda aldamchi harakatlar o’yin texnikasining asosini tashkil etadi. Asosiy harakatlardan biri o’yinchining turish holati hisoblanadi. Asosiy turish - baland holatda turish bo’lib, bunda oyoqlar ozgina bukilgan, oyoqlar oralig’i yelka keng ligida, gavda ozgina oldinga egilgan, qo’llar oldinda va tirsakdan bukilgan holatda turiladi.

Qaysi o’yinchi maydonda tez va tejamli chaqqon va ildam harakat qilsa, o’sha o’yinchi jamoasiga ko’proq foyda keltiradi. Shunga ko’ra, har bir o’yinchi tez joyidan qo’zg’ala olishni, yugurayotib harakat yo’nalishini keskin o’zgartirishni, vaqtida to’xtash va sakrashni, orqa bilan oldinga erkin harakat qilishni, yon tomonlar bilan yurish va yugurishlarni bilmog’i lozim. Qo’l to’pi o’yinida ikkita yirik texnikaviy qism bo’ladi: 1.Maydon o’yinchisi texnikasi. 2.o’yinida darvozabon texnikasi. Har bir qism o’z navbatida harakatlanish va to’pni boshqarish texnikasiga bo’linadi – ular esa, turli usullarda ijro etiladigan aniq texnik usullardan – harakatlanish texnikasi uslublari va usullaridan iborat bo’ladi. Bu harakatlardan maydon o’yinchilari va darvozabon samarali foydalanishi lozim.

5.Gimnastika darslarini tashkil qilish va o‘tkazish.
Badiiy gimnastikasining amaliyotida bu guruhning mashqlari tebranish mashqlarga nisbatan kam foydalaniladi, biroq ular gimnastikada katta ahamiyatga ega. Ular qo‘l, yelka bug‘ini, gavda muskullarini rivojlantirish, tayanch apparatini mustahkamlash, asboblarda mashq bajarish uchun zarur bo‘lgan to‘g‘ri qomat shakillantirish egallash uchun qo‘llaniladi. Bundan tashqari bu mashqlar murakkab tayanch holatlarida muvozanat saqlash kabi muhim malakani shakillantirish va maksimal muskul zur berish qobiliyatini rivojlantirish maqsadida qo‘llaniladi.
Shuningdek, statik va kuch mashqlari tebranish mashqlarini bajarishda muhim ahamiyatga ega. Xususan, tebranish harakatlarini o‘zlashtirish uchun, asboblarda asosiy osilish va tayanish holatlarini to‘g‘ri va ishonchli bajarish kerak buni esa, kuch va statik xarakterdagi maxsus tayyorlov mashqlarini bajarmasdan erisha olmaymiz.