Müvəqqəti nikah (elmi araşdırma) Müəllif: Zülfüqar Mikayil

«فما لهولاء القوم لا یكادون یفقهون حدیثاً»
“Bu camaata nə olub ki, heç bir söz (düzgün söz) anlamaq istəmirlər.”³⁸⁴
Deyilənlərdən belə nəticə almaq olar ki, mütə nikahını öncə sadaladığımız üç dəlildən əlavə sağlam ağıla əsaslanaraq sabit etmək mümkündür. Biz hazırki hissədə bu miqdarla kifafayətlənir və mövzumuzu “Mütə nikahının müxaliflərinin dəlilləri” başlığı altında davam etdiririk. Bu yolla istəyirik ki, həmin fərdlərin dəlillərinin dəyər və qüvvəsini daha yaxşı və daha məntiqli yolla bəyan edək.
Müxaliflərin dəlilləri
Birinci hissə: Quran ayələri və onların təhlili
Mütə nikahı ilə müxalif olanlar bu nikahı rədd edərək dəlil kimi Quran ayələrindən və hədislərdən mütə nikahının nəsx olunduğu barədə faktlar üzə çıxartmışlar. Bu dəlillər əslində "Nisa" surəsinin 24-cü ayəsini aradan qaldıracaq bir dəlil deyil. Bunlar mütə nikahı barəsində nəql olunmuş çoxsaylı səhih hədislər qarşısında müqavimət göstərməkdə acizdirlər. Lakin mövzumuzun daha kamil olması üçün, habelə müxaliflərin dəlillərinə və mütə nikahı barəsindəki şübhələrə cavab vermək üçün münasib gördük ki, bu müxaliflərin dəlillərini ətraflı şəkildə bəyan edərək bir-bir onların təhlilini verək.
Deməliyik ki, müxtəlif səhih hədislər aydın şəlikdə göstərir ki, mütə nikahı ayəsini nəsx edəcək heç bir ayə nazil olmamışdır. Mütə nikahı ayəsi "möhkəm" (“mənanı aydın çatdıran, anlaşılmazlığı və qaranlığı olmayan”) ayələrdəndir. Müsal üçün bir hədisi qeyd edirik:
«عن عمران بن حصین قال: نزلت آیه المتعة فی کتاب الله تعالی لم تنزل آیة بعدها تنسخها فأمرنا بها رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) و تمتعنا مع رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) و مات لم ینهنا عنها قال رجل بعد رأیه ماشاء»
Nəql olunur ki, İmran ibn Həsin belə dedi: “Mütə ayəsi Allah-taalanın kitabında nazil oldu və ondan sonra onu nəsx edən heç bir ayə gəlməmişdir. Belə ki, Allahın rəsulu (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) bizə mütə etməyi halal bildi və biz peyğəmbər zamanında siğə edirdik. O, dünyadan getdi və mütəni bizə qadağan etmədi. Onun vəfatından sonra bir kişi öz istəyi ilə bildiyini dedi.”³⁸⁵
Mütə ayəsinin nəsx olmadığını çatdıran bu kimi hədislər mövcud olduğu halda yenə də nəsxi iddia edənlərin dəlillərini qeyd etməyi və onları təhlil etməyi özümüzə lazım bilirik.
Bu nikahın müxaliflərinin dəlilləri bir neçə Quran ayəsindən və Həzrət peyğəmbərdən (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) nəql olunmuş bir neçə hədisdən təşkil olunmuşdur. Biz hədisləri nəql etmədən öncə ayələr barəsində danışacaq və bu ayələrin mənalarının onların iddiaları ilə nə qədər üst-üstə düşdüyünü araşdıracağıq. Bu ayələrin "Nisa" surəsinin 24-cü ayəsinə olan nisbəti (əlaqədarlığı) ya nəsx nisbətidir, ya ümuminin təkə olan (ümum-xüsus) nisbətidir, ya da digər nisbətdir ki, dini elmlərdə Üsul elmi bu barədə söhbət açmışdır.