Muxammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali

Mavzu: sqlda jarayonlar va standart funksiyalar

• 
  MUXAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
  
• 
  URGANCH FILIALI
  

• 
  Kompyuter injineringi Fakulteti Kompyuter injineringi yo'nalishi 961-20-guruh talabasi
  
• 
  Bekchanov Munisning
  
• 
  "Ma'lumotlar bazasi" fanidan
  

• 
  MUSTAQIL ISH
  

• 
  Mavzu: SQLda jarayonlar va standart funksiyalar
  

• 
  Reja:
  

• 
  1. SQL tilida agregat funksiyalar
  
• 
  2. Agregat funksiyalar argumentlari
  
• 
  3.SQL tilida agregat funksiyalar.
  
• 
  Agregat funksiyalar qo‘llanishi
  
• 
  Agregat (yoki STATIK) funksiyalar, sonli yoki xisoblanuvchi ustunlar Bilan ishlaydi. Agregat funksiya argumenti butun ustun bo‘lib, bita qiymat qaytaradi.
  
• 
  Bu funksiyalarni ko‘rib chiqamiz:
  
• 
  1. SUM() - Ustundagi xamma qiymatlar summasini xisoblaydi.
  
• 
  2. AVG() - Ustundagi xamma qiymatlar o‘rtasi qiymatini xisoblaydi.
  
• 
  3. MIN() - Ustundagi xamma qiymatlar eng kichigini aniqlaydi.
  
• 
  4. MAX() - Ustundagi xamma qiymatlar eng kattasini aniqlaydi.
  
• 
  5. COUNT() - Ustundagi qiymatlar sonini xisoblaydi.
  
• 
  6. COUNT(*) - So‘rov natijalari jadvalidagi satrlar sonini xisoblaydi.
  
• 
  7. Komandalar sintaksisi ko‘rinishi:
  

• 
  -- SUM.............( --- ifoda................) ......................
  
• 
  -- DISTINCT - ustun nomi —
  
• 
  -- AVG ------------- ( --- ifoda ---------------- ) ----------------------
  
• 
  -- DISTINCT -- ustun nomi —
  
• 
  -- MIN.............( ifoda ) ...........................................
  
• 
  -- MAX ------------- ( ifoda ) -------------------------------------------
  
• 
  -- COUNT ------------- ( --------------------- ustun nomi) ---------------
  
• 
  -- DISTINCT --
  
• 
  -- COUNT(*)...................................................................
  
• 
  Agregatlash argumenti bo‘lib ustun nomidan tashqari ixtiyoriy matematik ifoda xizmat qilishi mumkin. Misol uchun quyidagi so‘rovda: Sizni kompaniyangizda reja bajarilishi o‘rtacha protsenti qancha?
  
• 
  Select avg(100 * (sales/quota))
  
• 
  FROM SALESREPS
  
• 
  YAna bir shakl: Sizni kompaniyangizda reja bajarilishi o‘rtacha protsenti qancha? Select avg(100 * (sales/quota)) procent from salesreps
  
• 
  Bu xolda ustun nomi ma’noliroq, lekin bu asosiysi emas. Ustunlar summasini xisoblab ko‘ramiz. SUM() funksiyasini qo‘llaymiz, ustun sonli bo‘lishi kerak! Masalan, quyidagicha: Kompaniya xizmatchilari sotuvlar xajmi rejadagi va xaqiqiy o‘rta qiymati qanchaga teng?
  
• 
  Select sum(quota), sum(sales) from salesreps
  
• 
  AVG() agregatlash funksiyasiga yana bir necha sodda misollarni ko‘ramiz.
  

• 
  m
  

• 
  Masalan: "ACI" ishlab chiqaruvchi mollari o‘rtacha narxini xisoblang.
  
• 
  Select avg(price) from products where mfr_id = 'aci'
  
• 
  Ekstremumlarni topish funksiyalari yani MIN(), MAX() funksiyalarini ko‘ramiz.Bu funksiyalar sonli ustunlar, sanalar va satrli o‘zgaruvchilar Bilan ishlaydi. Eng soda qo‘llanishi sonlar bilan ishlash.
  
• 
  Masalan quyidagi so‘rov beramiz: Eng ko‘p va kam sotuvlar rejadagi xajmi?
  
• 
  8. Select min(quota), max(quota)
  
• 
  9. from salesreps
  
• 
  10. Bu sonlarni o‘z ichiga olgan ustunlardir. YAna bir so‘rov beramiz: Bazadagi buyurtmalarning ichida eng oldin berilgan so‘rov sanasi?
  
• 
  11. Select min(order_date)
  
• 
  12. from orders
  
• 
  13. Satrlar Bilan ishlaganda xar xil SQL serverlardagi kodirovkalar xar xil natija berishi mumkin. YOzuvlar sonini sanash uchun COUNT() qoTlanadi. Bu funksiya son qiymat qaytaradi
  
• 
  Masalan: Kompaniyamiz mijozlari soni nechta?
  
• 
  14. Select count(cust_num)
  
• 
  15. From customers
  
• 
  16. YAna bir so‘rov: Qancha xizmatchi rejani ortig‘i bilan bajardi?
  
• 
  17. Select count(name)
  
• 
  18. from salesreps
  
• 
  19. where sales > quota
  
• 
  20. COUNT(*) funksiyasi qiymatlar sonini emas, satrlar sonini xisoblaydi. Quyidagicha yozish mumkin:
  
• 
  21. SELECT COUNT(*)
  
• 
  22. FROM ORDERS
  
• 
  23. WHERE AMOUNT > 250
  
• 
  24. NULL qiymat va agregat funksiyalar
  
• 
  Ustun qiymati NULL bo‘lsa AVG(), MIN(), MAX(), SUM(), COUNT() funksiyalari qanday qiymat qaytaradi? ANSI/ISO qoidalariga ko‘ra "agregat funksiyalar NULL qiymatni e’tiborga olmaydi"! Quyidagi so‘rov ko‘ramiz:
  
• 
  SELECT COUNT(*), COUNT (SALES), COUNT (QUOTA)
  
• 
  FROM SALESREPS
  
• 
  Jadval bita lekin so‘rovdagi qiymatlar xar xil. CHunki QUOTA maydoni- NULL qiymatni o‘z ichiga oladi. COUNT funksiyasi COUNT(maydon) ko‘rinishda bo‘lsa NULL qiymatni e’tiborga olmaydi, COUNT(*) bo‘lsa satrlar umumiy sonini xsoblaydi. MIN(), MAX() funksiyalari xam NULL qiymatni e’tiborga olmaydi, lekin AVG(), SUM() - NULL qiymat mavjud bo‘lsa chalkashtiradi. Masalan, quyidagi so‘rov:
  
• 
  SELECT SUM(SALES), SUM(QUOTA), (SUM(SALES) - SUM(QUOTA)), (SUM(SALES - QUOTA))
  
• 
  FROM SALESREPS
  

•