Məmunun anası Məracil adlı xorasanlı bir kəniz olmuş oğlunun anadan olmasından bir neçə gün sonra vəfat etmiş beləliklə də, Məmun anasız və yetim bir uşaq kimi saxlanılmışdır. Tarixçilər yazırlar ki Məmunun anası Harunun aşbazxanasında olan kənizlərin ən eybəcəri və ən çirkini olmuşdur. Bu məsələnin özü onun necə hamilə olmaq dastanını sübut edir.3
Məmun hicrətin yüz yetmişinci ilində – atası Harunun xəlifəlik məqamına çatdığı gün anadan olmuş hicrətin iki yüz on səkkizinci ilində vəfat etmişdir. Atası Məmunu tərbiyələndirmək üçün onu Cəfər ibn Yəhya Bərməkiyə tapşırır. Ona Zür-riyasəteyn ləqəbi ilə məşhur olub sonralar Məmunun öz vəziri olmuş Fəzl ibn Səhl adlı bir şəxs tərbiyə verir. Məmun ordunun ali baş kamandanlığına isə Tahir ibn Hüseyn Zül-yəmineyni təyin etmişdi.
