Мювлана ъялаляддин

Çobandan üzr istəmək məqsədi ilə Musa Əleyhissalama Tanrı vəhyinin gəlməsi
Musaya sirr oxudu, sonradan Haqqın özü,

Elə sirrlər dedi ki, heç dilə gəlmir, düzü.

Musanın ürəyinə, sözlər axdı- düzüldü,

Görmək ilə deməklər, qarışaraq süzüldü!

Yarı özündən çıxdı, yarı gəldi özünə,

Yarısı uçdu- getdi, əbədiyyətə yenə!

Bundan sonra şərh desəm, məncə olar əbləhlik,

Çünki onu şərh etmək, özündən müştəbehlik.

Əgər geniş söyləsəm, ağıl yerində donar,

Əgər yazıb eyləsəm, çoxlu qələmlər sınar.

Izahın geniş desəm, versəm mötəbər şərhlər,

Qiyamət gününə dək olar şərhlər müxtəsər.

Nəhayət dil qısaltdım, sözləri etdim qısa,

Dərin bilmək istəsən, özün oxu, bil, nəsə!

Musa bu məzəmməti, Haqqından eşidən tək,

Üz tutdu biyabana, çoban dalınca tək- tək.

Ayağının iziylə səhraya tərəf qaçdı,

Toz- torpaq biyabanda, özünün həddin aşdı.

Coşan xalqın addımı fərqli, adi addımdan,

Qeyri addım içində, tapılar düşən andan.

Bir addım atılarsa, zirvədən düzə tərəf,

Sanki fil əyri atmış, addımın izə tərəf.

Gah bayraq dalğası tək, dalğalandı səhrəda,

Gah da «balıq» qarnına, düşüb gəldi fəryada!

Gah öz hal- əhvalını, qumlar üstündə yazdı,

Sanki bir «rəmmal» oldu, rəml atdı, bəzən azdı.

Gah heyrətə gələrək, dayandı, gah da qaçdı,

Gah çovqan topu kimi, ötüb rəqibdən keçdi.

Sonucda tapdı onu, vəziyyətini gördü,

Dedi:- Müjdə ver mənə, Tanrı hökmünü verdi.

Heç bir qayda- qanunu, sən axtarıb öyrənmə,

Könlün nə istəyirsə, söylə amma ərinmə,

Sənin küfrün dinindir, dinin can nurun sənin,

Sən özün amandasan, dünya uğurun sənin.

Ey, Tanrısı əmrindən azad olan bəndəsi,

Çəkinmədən – qorxmadan, get söylə, uçalt səsi.

Çoban dedi:- Ey Musa, o məqamdan keçmişəm,

Indi ürəyimi mən, qana qəltan etmişəm.

Indi göyün yeddinci qatından mən keçmişəm,

Yüz min illər boyunca, o məqamdan köçmüşəm.

Tazıyanəylə vurdun, atım geriyə döndü,

Günbəzdən sıçrayaraq, fələkdən yerə endi.

«Xəlqi- aləm»im mənim, «Lahuta»²³² məhrəm olmuş,

Afərin əllərinə, bazuna, qəlbim dolmuş,

Mənim halım, indicə, sözlərdən xaricdədir.

Dediyim halım deyil, gözlərdən xaricdədir.

Ayinədə gördüyün, naxışları baxış bil,

Sənin naxışlarındır, ayna naxışı deyil.

Nəfəs ki, öldü, neyi, neyin daxilində bil,

O nəfəs neyə layiq, ölümə layiq deyil!

Bil və agah ol səndə, «Həmd»lə²³³ təşəkkür eylə,

O çobana uğursuz, aqibətsiz fərd söylə!

Sənin Həmdin onunçun, daha yaxşı olsa da,

Lakin o, Haqqı üçün, xeyirsizdir səhrada,

Nə qədər deyəcəksən, pərdə necə açılmış,

Onlar qandığı kimi, olmamışdan qaçılmış,

Sənin zikrin qəbulu, enəndir o rəhmətdən.

Yadda qalan namaz tək, izinli o, rüxsətdən.²³⁴

O «namaz» qarışmışdır damardakı qanınla.

Zikrin isə qarışmış, sanki ruhun, canınla.

Qan murdardır lakin o, su ilə təmizlənər,

Batinlər olsa murdar, bəs nəylə təmizlənər?!

Tanrının lütfi olsa, qan susuz da pak olar!

Daxilindən azalmaz, zəhmətlə idrak olar!

Ey kaş səcdənlə gərək, əyri yoldan dönəsən,

«Sübhanə Rəbbi» deyib, idrak ilə dinəsən.

Ey sən, səcdəsi olan, vücuduna yaraşmaz.

Pisliyə yaxşılıqla cavab ver, iş dolaşmaz!

Bu yaşadığımız torpaq, Haqq helmiylə təsirli,

O, nəcasəti yuyar, gülə döndərər sirli.

Bizdəki murdarlığı, örtüb gizlədər bizdən,

Onların əvəzinə, qönçə cücərdər bizdən,

Ona vücudu verdi, sonra kafər tək gördü.

Həddindən az torpağı pis görüb, artdı dərdi.

Onun vücudundan da, gül meyvələr dərmədi,

Fəsaddan başqa bir şey, təmizliklər görmədi.

Dedi:- Mən qayıtmışam, getməyimə vaxt tap sən,

Kafir həsrətlə deyər, ey kaş «Kuntu Turabən».²³⁵

Ey kaş torpaqdan gərək heç ayrı düşməyəydim,

Pərəndə quşlar kimi, yerdən dən dənləyəydim!

Elə ki, səfər etdim məni bu yol yoxladı,

Belə səfər etməkdən, qəlbim dərddən yuxladı.

Onunçun hər bir kəsin, meyli torpağa tərəf,

Səfərdə fayda yoxsa, torpaq gətirər şərəf.

Geriyə üz çevirmək, acgözlükdən baş versə,

Bu yol gətirə bilməz, xoşbəxt günlər heç kəsə.

Hər bir ot- ələf istər qalxsın səmayə tərəf,

Belə artma, çoxalma, ona gətirər şərəf.

Elə ki, üz çevirər, yerə torpağa tərəf.

Kiçilər çöpə dönər, nöqsan olar səf- səf.

Ruhun meyli göylərə tərəf olduğu üçün,

Sonucda o çəkəcək, yenə göylərə köçün.

Çevirərsə başını torpağa tərəf yəqin,

Haqq sevməz o kəsləri, «La uhubbil- Afilin».²³⁶