N. Bozorboev, X. I. Yusupov, R. A. Narov, A. M. Ilmuradov, V. Rasulov, B. T. Xushnazarov, F. N. Bozorboev, A. T. Ilyasov Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi

G‘isht terish va yig‘ma konstruksiyalarni montaj qilishdagi o‘zaro bog‘liqlik. Tashqi devorlari g‘ishtli ko‘p qavatli binolarni barpo etishdagi yetakchi jarayon bu karkasining yig‘ma konstruksiyalarini loyixa xolatiga o‘rnatishdir. Bu jarayonni bajarish ritm- maromiga barcha birga bajariladigan jarayonlar va shuningdek g‘isht terimi ham bo‘yinsunishi kerak. Barcha bu jarayonlar bir-biri bilan fazo va vaqt miqyosida bog‘langan bo‘lishi kerak.
Tashqi va ichki devorlari va pardadevorlari g‘ishtli binolarda montaj ishlari xajmi ko‘p bo‘lmaganda (peremichka-tepadon, aloxida yig‘ma elementlar, yopma panellar) yetakchi jarayon g‘isht terishdir.
Ayrim jarayonlarni bajarish ketma-ketligiga qarab, binolar differensial (alohida), majmuali yoki aralash usulda barpo etiladi.
Differensial ( aloxida) usulda binodagi xamma ishlar ketma-ket olib boriladi: oldin butun balandlik bo‘yicha bino karkasning ichki konstruksiyalari barpo etiladi, so‘ng barcha tashqi va ichki devorlar g‘ishtdan teriladi va shundan so‘ng pardozlash ishlari bajariladi. Bu usul keng front bilan ayrim ishlarni olib borish imkonini beradi, ularni davomiyligini qisqarishiga imkon beradi, ammo ishlarni bir vaqtda birgalikda bajarilmasdan ketma-ket bajarilishi binoni barpo etilishini umumiy davomiyligini uzayishiga olib keladi.

Majmuali (birgalikdagi) usulda montaj va g‘isht terish ishlarini qo‘shni qamrovlarda parallel olib borilishini ta’minlaydi, ba’zi paytlarda binoni pastki qavatlarida pardozlash ishlarini boshlash mumkin. Montaj va g‘isht terish ishlarini birgalikda olib borish usuli qurilish muddatini keskin qisqartirish imkonini beradi.
Aralash (kombinatsiyalashgan) usulda - karkasni ma’lum balandlikkacha montaj qilish mumkin, so‘ng g‘isht terish ishlari shu balandlikgacha bajariladi, ish shu ketma-ketlikda davom ettiriladi. Bu usulni ustunlari 2...3 qavatga muljallangan karkasli binolarda qo‘llash mumkin.

2. 
   G‘ishtli devorlarni barpo etishni tashkil etish
   

Ko‘p qavatli karkasli binolarda g‘isht terishning asosiy usuli - oqim usulidir, uni asosiga quyidagi prinsiplar qo‘yiladi:

• 
  hamma ishlar majmuasini qamrov-yarus sistemasi bo‘yicha bajarish;
  
• 
  g‘isht terishdagi majmuali jarayonni o‘zining ixtisoslashgan zvenolariga ega tashkil etuvchi jarayonlarga bo‘lish;
  
• 
  doimiy tarkibli ixtisoslashgan zvenolarning jarayonlarni qamrov va yarus bo‘yicha ketma-ket bajarishi ;
  
• 
  zvenolarni qamrovdan qamrovga oqim qadami deb atalmish bir xil oraliqdagi vaqtda o‘tishlari;
  
• 
  qamrovdagi montaj va g‘isht ishlarni davomiyligini majburiy bog‘lash.
  

Ko‘p qavatli binolarni barpo etish jarayonini odatda majmuali (kompleks) brigada amalga oshiradi. Brigadadagi ishchilar soni va malakaviy tarkibi- ish fronti, qurilish muddati, qabul qilingan ishlarni bajarish usuliga, ishchi va mashinalarni mexnat unumdorligiga qarab aniqlanadi.
Majmuali brigada montajchilar, g‘isht teruvchilar, duradgorlar, takelajchilar, transport ishchilaridan tashkil topadi. Montajchi yoki g‘isht teruvchi zvenolar brigadada yetakchi bo‘lib, boshqa ixtisoslik zvenolari tarkibi yetakchi zvenoni normal ishini ta’minlash nuqtai nazaridan komplektlashtiriladi. Majmuali
37
brigada soni binoning konstruktiv xususiyati va ayniqsa terimga qarab 20 dan 40 odam gacha o‘zgaradi.
G‘isht terishni oqim usulida bajarganda ishlar texnologiyasining asosiy tushunchalari o‘ziga xos ta’riflarga ega.
Qamrov - namunaviy, binoning rejada (planda) takrorlanuvchi bir qismi bo‘lib, mazkur yoki keyingi uchastkalarda (yarim seksiya, seksiya, ikki seksiya) g‘isht teruvchilar brigadasi ishni oqim usulida va butun smenalarda bajaradi va g‘isht terimi hajmi taxminan teng bo‘ladi.