N ə s I m I a d ı n a d I l ç İ L i k I n s t I t u t u

 

Müştəri  –  Yupiter.  Günəş  sisteminin  ən  böyük  planeti,  15  peyki  var: 

Yüzünə Zöhrə, Müştəri, Mehr ilə Mah ögünməsin; // Ki, ol günəşin bir zərrəsi 

min  mahtab  olur  şəha  [5.  S.  20];  Yüzüdür  nisbəti-xurşidi-taban;  //  Fələkdə 

mah  onunçün  Müştəridir  [9.  S.  98];  Çin  ləşgərini  dağıtdı  zülmət;  //  İslam 

çərisini  etdi  dəvət;  //  Hər  Müştəri  boldu  ana  Zöhrə;  //  Rəqs  etdi  bu  bəzmə 

çərxi-möhrə  [11.  S.  344].  Bu  planet  adını  Mahmud  Kaşğari  «Divan»ında 

vermişdir. 

 

---

 

19 

Tir  –  Merkuri.  Günəş  sisteminin  Günəşə  yaxın  planeti,  böyük 

planetlərin  ən  kiçiyi.  Göy  üzündə  bəzən  axan  kimi  görünən  od  parçası, 

meteor, məcazi  mənada ‘igid’, ‘zirək’: Can gözün, Mərrix qəmzən seyfi çün 

ənbər olur; // Tiri-Zöhrə, Mahi-Mehri asimanın, neyləyim [5. S. 35].  

Tir planet adı Orxon-Yenisey abidələrində də işlənmişdir [21. S. 378].