Geologik tuzilishi va relyefi. Gondvana va Lavraziya materik-larining gorizontal
yo‘nalishidagi parchalanishi natijasida Atlantika okeani paydo bo‘lgan. Okean bpotig‘ining hosil
bo‘lishida mantiya moddalarining uyurma harakati va bazalt jinslarning O‘rta okean tizmalarida
yuzaga chiqishi muhim o‘rin egallagan.
Geologik tuzilishida turli xil yotqiziqlar qatnashadi. Jumladan, O‘rta okean tizmalarida
bazaltli va vulkanik jinslar, materik sohillarida daryolar oqizib keltirgan qum, gil, loyqa jinslar
tarqalgan.
Dengiz sayozligi okeanning shimoliy qismida, Florida yarimoroli, Folk-lend orollari yonida
katta maydonlarni egallaydi, Afrikaning g‘arbiy sohil-larida esa tor yo‘lakni hosil qiladi. Materik
yonbag‘ri ancha tik. Okean tubi tekislik, plato, katta va keng botiq kotlovinalar, yakka tog‘, tog‘
tizmalari va okean cho‘kmasidan tashkil topgan. O‘rta okean tizmasining tepa qismi-ni ko‘ndalang
va bo‘ylama chuqur daralar – riftlar kesib o‘tgan. Okeanning eng chuqur qismi Puerto-Riko
cho‘kmasi bo‘lib, 8742 m pastda joylashgan.
Iqlimi. Atlantika okeani yuza suvlarining harorati Tinch va Hind okeanlari suvlariga
nisbatan past (+16,5
o
C). Bunga Shimoliy Muz okeanidan va Antarktida tomonidan sovuq
oqimlarning kirib kelishi sababchisidir. Termik ekvatorda suv yuza-sining o‘rtacha yillik harorati
27-28
o
C. Okeanning janubiy va shimoliy qismlarida 0, -1
o
C gacha pasayadi.
Okeanda barcha iqlim mintaqalari mavjud. Uning janubiy o‘rtacha kengliklarda yil
davomida kuchli shamollar kuzatilsa, subtropiklarda haftalab shtil – shamolsiz kunlar bo‘ladi.
Ayniqsa, 40
o
j.k. da bo‘ronli kunlar ko‘p bo‘lib,
“qirqinchi bo’kirik” nomi bilan mashhur.
Uyga vazifa: Uyda o`qib, xaritadan o`rganib kelish.Test krassvordlar tuzish
