N mavzu va mashg‟ulot nomlari Soati Tahminiy vaqti O‟tkazish muddati


b) Tarbiyaviy O'quvchilarda tabiatga hurmat hususiyatlarini shakllantirish  s) rivojlantiruvchi



Yüklə 10,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə19/34
tarix27.08.2023
ölçüsü10,78 Mb.
#128769
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   34
GEOGRAFIYA TO\'GARAK 68 SOATLI TO\'LIQ

 b)
Tarbiyaviy O'quvchilarda tabiatga hurmat hususiyatlarini shakllantirish 
s) rivojlantiruvchi: 
Geografik xaritalar bilan ishlash ko'nikmalarini rivojlantirish 
 
 II. O'tilgan mashg'ulot yuzasidan muloqot uyushtirish.
III.Yangi mavzu bayoni:
Olimlarning fikricha, hayot okean sohillaridagi to`lqinlar hosil qilgan ―hayot sharbati -
bo`tqasimon loyqa‖li suv muhitida hosil bo`lgan. Okean suvlarida mikraskop bilan 
ko`rinadigan organizmlardan tortib 150 tonna keladigan ko`k kitlargacha, turli xil 
organismlar yashaydi. Dunyo okeanida 160 ming hayvon turi, o`n ming atrofida o`simlik 
turi mavjud.
Okean organizmlari yashash joylariga ko`ra guruhlashtiriladi. Masalan, 
bentos
organizmlari- okean suvlari tubida, yotqiziqlar orasida yashaydi.
Nektonla
r- erkin ko`chib 
yuruvchi organizmlar bo`lsa, 
planktonalar 
suv oqimlariga qarshilik ko`rsata olmay, 
muallaq holatda suzib yuruvchi organizmlardir (fitoplankton va zooplanktonlar). 
Dunyo okeani tabiiy boyliklarning xazinasi hisoblanadi. Bu boyliklar biologic, 
kimyoviy, ma`danli va yoqilg`I energetic resurslardan iborat. Hozir buologik resurslarning 
2% idangina foydalanilmoqda. Okean suvlaridan yiliga treska (10,7 mln t), seld (22,3 mln 
t), skumbriya (5,1 mln t) baliqlari ko`plab olinadi. Okean tubidan osh tuzi, brom, magniy, 
oltingugurt, alyuminiy, mis, uran, oltin olinadi. 
Dunyo okeanida neft va gaz birinchi o`rinda Fors ko`fazidan, ikkinchi o`rinda 
Venesuella qirg`oqlaridan, Meksika qo`ltig`idan qazib olinadi. Xitoy, kanada, AQSh, 
Avstraliya, Irlandiya, Turkiya Gretsiya, Fransiya mamlakat sohillarida toshko`mirning 
100da ortiq konlari mavjud.
Dunyo okeani eng muhim va arzon dengiz transporti vazifasini bajaradi. Iqtisodiy, 
savdo aloqalarining 80% i, mahsulotlar tashishning 95%i dengiz transportiorqali bajariladi.
Hozir Dunyo okeani sohillarida 2700 ta dengiz port shaharlari mavjud.
Dengiz turizmi ham okean resurslaridan foydalanishning bir sohasi sifatida tobora 
rivojlanmoqda. Undan tushgan yillik daromad 220 mlrd dollarni tashkil etadi.
Dunyo okeani muhofaza qilish milliy, regional va zalqaro ko`lamda amalgam 
oshiriladigan tadbir. Dunyo okeanini tadqiq etish va foydalanish hamda muxofaza qilish 
maqsadida ko`plab xalqaro tashkilotlar tuzilgan.Xalqaro dengiz komiteti, Davlatlararo 
okeanografik komissiya (UNESKO qoshida) va boshqalar Dunyo okeani boyliklaridan 
oqilona va tejamkorlikbilan foydalanish, ularni muhofaza qilish, tiklash va ekologik 
sharoitini yaxshilash borasida ibratli faoliyat ko`rsatmoqda. 


Yüklə 10,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   34




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin