N mavzu va mashg‟ulot nomlari Soati Tahminiy vaqti O‟tkazish muddati

8 ming 
kilometrga cho„zilgan
. G‗arbiy sohilidan sharqiy sohiligacha bo‗lgan masofa sal kamroq. Afrikani ikki 
okean — Atlantika va Hind okeanlari, ikki dengiz — 
O„rta va Qizil
dengizlar o‗rab turadi. Unda 
Nil, 
Niger, Kongo, Zambezi, Oranj, Limpopo 
kabi yirik daryolar oqadi. Afrikada 
Chad, Viktoriya, Nyasa, 
Tanganika
kabi katta ko‗llar ham bor. Afrikaning qirg‗oqlari ancha tekis. Eng katta yarim oroli — Somali, 
eng yirik qo‗ltig‗i — Gvineya. 
Dengiz sathidan o„rtacha balandligi 750 metr
. Eng baland joyi — 
Kilimanjaro vulkani (5895 metr), u Afrikaning eng baland joyi hisoblanadi. 
Afrikada ekvatorial iqlimli zonasidan shimol va janubga tomon subekvatorial, tropik va subekvatorial iqlim 
zonalari joylashgan. Yozda o‗rtacha temperatura 30° gacha, yilning salqin mavsumida esa 25° issiq 
bo‗ladi, faqat tog‗lardagina temperatura 0° gacha tushadi. 
Afrika yeri konlarga boy. Sahroi Kabirning g‗arbiy va shimoliy qismida fosf
oritlar, neft, tabiiy gaz
zaxiralari topilgan. Afrika markazidagi Kongo havzasida mashhur mis konlari va uran shaxtalari bor. 
Janubi kobalt, berill, litiy, oltin va olmosga boy. 
Kokos va moyli palma mevalari, qimmatbaho qizil va qora daraxtlar, po‗kak va kauchuk daraxtlari — 
bularning hammasi Afrika sahiy tabiatining insonga in‘omidir. Afrikaning unumdor yerida kakao, kofe, 
banan, ananas, apelsin, mango yetishtiriladi. 
Afrikada noyob yovvoyi hayvonlardan fil, karkidon, begemot, zebra, kiyik, arslon, gepard, leopard 
kabilarni saqlab qolish uchun qo‗riqxonalar tashkil etilgan. Chaqadigan setse pashshasi odamlarga va 
chorvachilikka ancha zarar keltiradi. 
Afrika xalqlari mehnatsevar, yerlari unumdor va tabiati boy. Bu odamlarga baxt keltirishi lozim edi, biroq 
aksi bo‗ldi. Bunga mustamlakachilar sababchidir. 15-asrda dengiz sayyohlarining izidan u yerga savdogar, 
tablig‗ (missioner)lar va qalloblar galasi yopirildi. Butun materikni tarixda misli ko‗rilmagan talon-taroj 
qilish boshlandi. 
Afrikaga mustamlakachilar kelguncha u yerda yirik davlatlar bo‗lgan, san‘at va hunarmandchilik 
rivojlangan. Mustamlakachilar mag‗rur va iste‘dodli xalqlarni bo‗ysundirdilar. Kelgindilar afrikaliklarning 
kuchidan foydalanib, o‗zlari uchun shaharlar va yo‗llar, shaxta va dengiz portlari qurdilar, bu yerning 
tabiiy boyliklarini o‗z mamlakatlariga tashib ketdilar. Ammo Afrika xalqlari bosqinchilarga qarshi kurashni 
to‗xtat-madi va, nihoyat, ozodlik kunlariga yetib keldi — endi-likda deyarli butun Afrika mustaqillikka 
erishgan. Hozir Afrika materigi va unga yondosh orollarda 53 ta davlat bor. Aholisi 700 millionga yaqin. 
Afrikaning ko‗pgina rivojlanayotgan yosh davlatlari yangicha hayot barpo etishga kirishdi. 
Afrika Yer yuzida eng qadimgi madaniyat markazlaridan biri. Bundan 4 — 5 ming yillar avval barpo 
etilgan Misr ehromlari buning dalilidir.