N. Turniyozov A. Rahimov O‘zbek tili


Tovush nutqning bo‘g‘in yoki so‘z tarkibidagi eng kichik, fonetik jihatdan bo‘linmaydigan birligidir. 8-§. Urg‘u



Yüklə 0,84 Mb.
səhifə33/250
tarix04.01.2022
ölçüsü0,84 Mb.
#55018
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   250
Tovush nutqning bo‘g‘in yoki so‘z tarkibidagi eng kichik, fonetik jihatdan bo‘linmaydigan birligidir.

8-§. Urg‘u. So‘z bo‘g‘inlaridan birining (yoki gap tarkibidagi bo‘laklardan birining) boshqasiga nisbatan kuchliroq ohang bilan talaffuz etilishi urg‘u (aksentema) deyiladi. Urg‘u adabiy nutqning muhim vositalaridan biri bo‘lib, tilshunoslikda uning ikki turi farqlanadi:1) leksik urg‘u (so‘z urg‘usi); 2) mantiqiy urg‘u (gap urg‘usi).

Leksik urg‘u, odatda, bo‘g‘indagi unli tovushga tushadi. So‘z tarkibidagi urg‘u olgan bo‘g‘in urg‘uli bo‘g‘in, urg‘uga ega bo‘lmagan bo‘g‘in esa urg‘usiz bo‘g‘in deyiladi. Masalan: O‘zbekisto΄n, istiqloli΄ng mubora΄k! gapdagi har bir so‘z o‘zining urg‘uli va urg‘usiz bo‘g‘iniga ega.

O‘z navbatda, leksik urg‘u so‘zning qaysi bo‘g‘iniga tushishiga ko‘ra ikkiga bo‘linadi: 1) bog‘liq (yoki barqaror) urg‘u; 2) erkin urg‘u.




Yüklə 0,84 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   250




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin