Nazariy fizika kursi

1 
д 2
1 , 
, J
| r - r e |
 
r 
^
Xaadxa r
+ 2 
^
ХааХа(3dxadx0 r
 
1
Bu yerda 
a,/3
= 1, 2, 3, 
x\
=
x
, 
x 2 = у, хз = z.
(5.19) qatorni (5.13)* 
ifodaga qo'yib, quyidagini topamiz:
v =
d ^ r +
I
l v ^ ^ . „
^ \ 
1 ,
, I / , бах аах а^з I 
+ . .
.
2 
V a 
J 
dXcdXf, Г
1 
Zaryadlar uzluksiz taqsimlanganda, ularga tegishli koordinatalarni r' ■
{x 1, y ' , z'}
nuqtaviy bo‘lganda ra — { x a, У a, za} bilan belgilaymiz.
112

---

=
¥>0 + Ч>1 + Ч>2 + ■
(5.20)
Hosil b o ‘lgan hadlarni har birini ko‘rib chiqamiz. Birinchi had - 
kichik parametr b o ‘yicha nolinchi yaqinlashishda maydon potensialini
beradi:
^ = j E
ea = ' '
(5 -21)
Bundan ko‘rinib turibdiki, 
ipo
zaryadi sistemaning to ‘liq zaryadiga teng 
bo‘lgan va koordinata boshiga joylashtirilgan bitta nuqtaviy zaryadning 
maydon potensialiga teng ekan. Maydon zaryadlar taqsimotiga b o g ‘liq 
emas ekan. Shunday qilib. zaryadlar sistemasining elektr maydon kuch­
langanligi bu yaqinlashishda bitta nuqtaviy zaryadning maydon kuch- 
langanligiga teng bo'ladi:
/ в \ 
67*
£ = - g r a d ^ - J =
(5.22)
Bu yaqinlashishishda maydon potensiali va kuchlanganligi sferik sim- 
inetriyaga ega.
Sistema elektroneytral b o ‘lsa, (^Z 
ea
= 0), nolinchi yaqinlashishda 
maydon potensiali va kuchlanganligi nolga teng b o ‘ladi va qator (5.20) 
ikkinchi haddan boshlanadi.