Nazariy fizika kursi

--------- i ------- J -
M
 
(8
131)
47ГС2 \ ( 1 — 
( З с о ь в )
( 1 — 
/ 3 c o s 6 )
Bu yerda 
в
yana 
n
va 
v
orasidagi burchak, 
ip a
va 
v
vektorlar yotuvchi 
tekislik bilan 
n
hosil qilgan azimutal burchak. 
9
= arccos 
v /c
bo'lganda 
(8.131) bilan aniqlangan nurlanish nolga teng bo'ladi.

---

8.10 
8-bobga oid m asala va savollar
1. Lienar-Vixert potensiallaridan foydalanib tekis harakatlanayotgan nuq­
taviy zaryadning maydonini aniqlang. Natijani §3.6 da olingan ifodalar 
bilan taqqoslang.
2. Uzluksizlik tenglamasidan foydalanib 

=
( r f j( r ', To)dV\
ifodani (8.52) ko'rinishda yozish mumkinligini ko'rsating.
3. Dipol yaqinlashishida (8.52) va (8.54) ifodalar bilan aniqlangan poten­
siallar Lorenz shartini qanoatlantirishini ko'rsating.
4. Tashqi F = m o kuch ta ’sirida harakatlanayotgan nuqtaviy zaryadning 
dipol yaqinlashishda nurlanish intensivligini aniqlang. Boshlang'ich 
vaqt momentida zaryad tinch turibdi.
5. Bir jinsli 
0
‘zgarmas 
H
magnit maydonda harakatlanayotgan massasi) 
m
va zaryadi 
e
bo'lgan zarrachaning dipol yaqinlashishida nurlanish 
intensivligini aniqlang. Boshlang‘ch vaqtda zaryadning tezligi 
v(J 1 H.
6. Massalari mj, m
2
va zaryadlari 
e\,
e2 bo'lgan ikkita zarrachadan tashkil 
topgan sistemaning dipol nurlanishini aniqlang.
7. Berk sistemadagi har bir zarracha uchun 
ea / m a 
= e/m
= const bo'lsa, 
elektr dipol nurlanishi nolga teng bo‘lishini ko'rsating.
8. Harakatdagi zarrachalar massasining zaryadiga nisbati bir xil bo'lgan 
sistemalarda magnito-dipol nurlanishi nolga teng bo'lishini ko'rsating.l
9. Bor modelida vodorod atomida elektron yadro atrofida aylanadi. Klas­
sik elektrodinamika nuqtai nazaridan nurlanish natijasida, nihoyat elek­
tron yadroga tushadi. Vodorod atomining yashash vaqtini baholang. 1
10. Massasi 
m
va zayadi e bo'lgan zarracha tinch turgan ikkinchi zarracha-1 
ning oldidan 
d
nishon masofada 
v
tezlik bilan uchib o'tadi. Ikkinchi 
zarrachaning zaryadi e2. Harakatdagi zarrachaning tezligi shunday 
kattaki, traektoriyasining to'g‘ri chiziqdan og‘ishini hisobga olmasa ham 
bo'ladi. Shu zarrachaning nurlanish energiyasini toping.
11. Zaryadi e bo‘lgan nuqtaviy zaryad 
R
radiusli aylana bo‘ylab 
u>
burchak 
tezlik bilan harakatlanmoqda. Zaryadning chiziqli tezligi 
v
=
uj
R 
с
deb hisoblab, uning nurlanishini aniqlang.
12. Qanday potensiallarga kechikuvchi deyiladi? Kechikish vaqti nimaga 
teng? Nuqtaviy zaryad uchun kechikuvchi potensiallarni yozing.
13. Ixtiyoriy harakatlanayotgan zaryadlar sistemasining dipol yaqinlashi-f 
shidagi maydoni qanday xossalarga ega?
14. Dipol yaqinlashishida nurlanish intensivligi nimaga teng?
15. Nurlanish reaksiyasi deb nimaga aytiladi? Reaksiya kuchini yozing. j
16. Dipol nurlanish nazariyasi qanday to‘lqin uzunliklar uchun yaxshi 
natij