Nazariy fizika kursi

Uyur-
mali m agnit m aydonni haqiqiy tok bilan bir vaqtda о ‘zgaruvchi
elektr m a yd on vujudga keltiradi.
4.5 
Elektromagnit maydon energiyasining 
saqlanish qonuni
Maksvell-Lorentz tenglamalaridan kelib chiqadigan birinchi mu-| 
him xulosa - elektromagnit maydon energiyaga ega ekanligidir. Elektro­
magnit maydon energiyasini topish uchun zaryadlar va maydondan ibo- 
rat bo'lgan yopiq sistemani ko'ramiz. Zaryadlarga ta’sir etuvchi kuch-l 
larning 
V
hajmda va vaqt birligida bajargan ishini topamiz. Zaryadlar
100

---

~
= J
(
F v)d V
=
J
p ( E +
v dV
. 
(4.46)
g u 
yerda
F = p (^E + ^[vH\^J
(4.47)
birlik 
hajmdagi zaryadga ta’sir etuvchi Lorentz kuchi. Magnit maydon 
bajargan 
ish nolga teng b o ‘lganligi uchun
d W
Г 
Г
— = /
p vE dV
= / 
j E dV .
(4.48)
Maksvell-Lorentz tenglamalaridan foydalanib bajarilgan ish ifodasining 
ko'rinishini o ‘zgartiramiz. (4.40) tenglamadan tok zichligini maydon 
kuchlanganliklari orqali ifodalab (4.48) ni quyidagi ko‘rinishda yozamiz:
J i E d V = r J E (™t H - l w ) " -
 
(4 49)
Bu tenglamani elektr va magnit maydon b o ‘yicha simmetrik ko‘rinishga 
keltiramiz. Bining uchun (4.1) tenglamadan foydalanamiz:
J jEdV = ^ J E h
 
dV■
(4.50)
Bu yerda o ‘xshash hadlarni guruhlarga birlashtiramiz:
(1zluksiz taqsimlangan deb bu ishni yozamiz:
с
47Г
E r o t H - U
rot.