Umuman olganda (2.60) ifoda bilan aniqlangan kattalik inersiya mar
kazi radius-vektorining relyativistik t a ’rifi bo‘ladi. Bu radius-vektor
bilan aniqlangan nuqta
V = c 2^
(2.61)
o'zgarmas tezlik bilan harakat qiladi.
Yuqorida (51-
betga qarang
) t a ’kidlaganimizdek (2.60) dan vaqt
bo'yicha olingan hosila sistemaning inersiya markazining tezligiga teng
bo‘lmaydi. Bundan tashqari,
R
hech qanday 4-vektorning komponen
talari bo‘la olmaydi. Shu sababli bir sanoq sistemasidan ikkinchisiga
o:tganda uning o‘zgarishi Lorentz almashtirishlari bilan aniqlanmaydi.
2.4 R elyativistik zarrachalarning
parchalanishi
Zarrachalarning to ‘qnashish, sochilish va yemirilish masalalari elej
m entar zarrachalar fizikasida, qattiq jism fizikasida, plazmada va boshqa
bir qator masalalarda muhim aham iyatga ega. Bu yerda yuqoridagi
masalalarni klassik nuqtai nazardan o‘rganamiz.
Birinchi navbatda zarrachalarning tashqi t a ’sirsiz o‘z-o ‘zidan (spon-
tan) parchalanish masalasini ko;rib chiqamiz. Zarrachalarning o‘z -
o‘zidan parchalanishi mikro dunyoga xos bo'lib klassik fizikada kuza-j
tilmaydi. Bu hodisa levant mexanika qonunlari o‘rinli bo'lgan mikro
dunyoda, ya’ni elemental' zarrachalar yadro fizikasida muhim ahamiyat
kasb etadi. Bu masala va keyingi mavzuda ko;rib chiqiladigan relyativisj
tik zarrachalarning elastik to ‘qnashishi masalasi mikro dunyo qonunlari
asosida kvant fizikada to ‘la o'rganiladi. Bu yerda relyativistik zarracha
qandaydir sabab bilan o‘z - o'zidan parchalanadi deb faraz qilamiz va bu
masalani klassik mexanika doirasida ko‘rib chiqamiz. Bu o‘z navbatida
ushbu masalani kvant mcxanikada o;rganishga zamin yaratadi.
Boshlang‘ich vaqtda tinch turgan massasi
Dostları ilə paylaş: 
