Nazorat funksiyasi va jarayoni. Nazorat

Boshqaruvda nazorat
Reja:

1. 
   Nazorat funksiyasi va jarayoni.
   
2. 
   Nazoratning xatti-xarakat aspektlari.
   
3. 
   Nazorat samaradorligi.
   

Nazorat funksiyasi va jarayoni. Nazorat – bu tashkilotning uz maksadlariga erishishni ta’minlab turish jarayoni. Raxbar maksad va vazifalarni ishlab chikkandan keyin nazorat funksiyalarini amalda kullaydi. Nazoratsiz uzboshimchalik boshlanadi. Nazorat jarayoni kuyidagilardan iborat: standartlarni belgilash, xakikiy erishilgan natijalarni ulchash va agar belgilangan standartlar va xakikiy erishilgan natijalar orasidagi fark sezilarli bulsa, ularni tartibga solish kerak.
Nazorat funksiyasi – krizis xolatiga keltirishi mumkin bulgan muammolarning oldini olish maksadida tashkilot faoliyatini tartibga soladigan boshkaruv xarakteristikasi. Tashkilot va undagi barcha vaziyatlar nazoratdan chikmasligi kerak. Nazorat tashkilot faoliyatining muvaffakiyatligini saklab kolishi mumkin, chunki nazorat orkali tashkilotdagi xavf-xatarlarni aniklash va natijalarni takkoslash mumkin. Nazorat barcha jabxalarda uz ifodasini topishi kerak va fakat menejer va uning yordamchilari tomonidan kullanilmasligi kerak. Nazoratning 3 xil turi mavjud. Ular fakat amalga oshirish vakti bilan farklanishadi (13.1 rasm).
Dastlabki nazorat ishni belgilashdan oldin kullaniladi. Bu asosan mexnat, material va moliyaviy resurslarga karatilgan buladi. Mexnat resurslariga xodimning professional va ishchanlik sifatlarini taxlil kilish kiritiladi.
Material resurslar – sifat darajasini saklash uchun standartlarni ishlab chikish va talab etiladigan va olib kelinadigan materiallar nisbati nazorat kilinadi.
Moliyaviy resurslar – xarajatlar chegarasini aniklaydigan budjetni belgilash.
Joriy nazorat – ish davomida olib boriladigan nazoratdir. Joriy nazoratni amalga oshirish uchun boshkarish apparatiga teskari aloka kerak.
Yakuniy nazorat – bu yerda teskari aloka ish tugaganidan keyin kullaniladi.
13.1. rasm. Nazoratning asosiy turlarining amalga oshirilish vakti.

Nazorat jarayonida 3 ta boskich ajratiladi: standart va mezonlarni ishlab chikish, xakikiy natijalar bilan ularni solishtirish va kerakli uzgartirishlarni kiritish.