Neft-qaz çixarma və Kİmya sənayesində ƏMƏk giGİyenasi qədim zamanlardan xalq arasında neft «qara qızıl»

 
 
Kimya sənayesi – maşınqayırma, metallurgiya, elektroenergetika sənayeləri ilə yanaşı 
olaraq ölkənin elmi-texniki inkişafını müəyyənləşdirməklə xalq təsərrüfatının əsasını təşkil edir. 
Kimya sənayesinin çoxsaylı məhsulları xalq təsərrüfatının bir çox sahələrində (sənaye, kənd 
təsərrüfatı, məişət və s.) geniş istifadə olunmaqdadır. Ölkəmizdə yaradılan kimya kompleksləri 
müxtəlif növ kimya məhsulları geniş çeşiddə tətbiq sahələrini artırır. Hələ 1940-cı illərdə keçmiş 
SSRİ-də ayrı-ayrı müttəfiq respublikalarda, o cümlədən Azərbaycanda güclü kimya sənayesi yara-
dıldı ki,artıq 1963-cü illərdə buraxılan məhsulların miqdarı 10 dəfə artmış oldu. Kimya sənayesi ilə 
yanaşı neft-kimya sənayesi, o cümlədən, plastik kütlələr və sintetik qətran, sintetik yuyucu vasitələr, 
kimyəvi liflər, mineral gübrə istehsalı və s. sahələr xeyli inkişaf edərək, kimyəvi üsullar tətbiq 
edilməklə ilkin xammallar və materiallar istehsal edən böyük istehsalat kompleksləri yaradıldı. 
Kimya sənayesinin gücünün artırılması məqsədilə əsas istiqamət yüksək istehsal 
qabiliyyətinə malik avadanlıq və qurğuların, eləcə də iri kombinatları özündə birləşdirən 
zavodların və sexlərin yaradılması olmuşdur. 

---

16 
1960-1980-ci illərdə fasiləsiz və qapalı texnoloji proseslər distansion idarə olunmaqla, 
texnoloji proseslərin parametrlərinə - qurğu və kommunikasiyaların hermetikliyinin, təhlükəli və 
zərərli iş sahələrinin izolyasiyasının təşkili kimya istehsalatlarında işçi zonasında hava mühitinin 
çirklənməsinin qarşısını almaqla, yüksək toksiki maddələrlə işçilərin təmasının 
məhdudlaşdırılması peşə xəstəlikləri və zəhərlənmələrin azalmasına gətirib çıxardı. Bununla belə 
yüksək toksiki təsir göstərən çoxsaylı kimyəvi birləşmələrin istifadə olunması kimya sənayesi 
işçilərinin sağlamlığına qeyri-qənaətbəxş təsir göstərməklə, potensial təhlükə təşkil edən bir 
mənbəyə çevirir. 
Xəbərdaredici və cari sanitariya nəzarətinin həyata keçirilməsi zamanı müxtəlif növ-
qurğuların seçilməsi, onların münasib yerləşdirilməsi kimi optimal texnoloji qərarların 
verilməsinə xüsusi diqqət vermək lazımdır. Kimyəvi istehsalat sahələrinin rekonstruksiyası 
zamanı işçilərin sağlamlıq vəziyyətinə qənaətbəxş təsir göstərən əmək şəraitinin yaradılmasına 
diqqət yetirilməlidir. 
Kimya sənayesinin inkişafının miqyası artdıqca xalq təsərrüfatında yeni-yeni kimyəvi 
maddələrin tətbiq edilməsinin miqdarının çoxalması əmək gigiyenasının qarşısında yeni-yeni 
vəzifələr qoyur. Bu məqsədlə yeni tətbiq edilən kimyəvi birləşmələr üçün gigiyenik normativlərin 
(Təxmini Təhlükəsiz Təsir Səviyyəsini-TTTS və Yol Verilən Konsentrasiyanı -YVK) əsaslan-
dırmaqla, peşə xəstəliklərinin və zəhərlənmələrin profilaktikası üzrə tədbirlərin işlənib 
hazırlanması təxirəsalınmaz vəzifəyə çevrilməlidir.