Neft va gazkondensatni qayta ishlash texnologiyasi



Yüklə 3,46 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə103/115
tarix11.11.2023
ölçüsü3,46 Mb.
#131974
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   115
Нефт ва газконденсатни қайта ишлаш технологияси ўқув қўлланма2018 (1)

14.6- jadval 
Neftni qayta ishlashzavodlarida katalitik texnologiyalaridan foydalanish 
NQIZ da katalitik jarayonlar 
(2006 y.) 
Import katalizatorlaridan bog`liqlik, %, 
va ularning umumiy sarfi, ming t/yil 
Katalitik kreking
Riforming 
Neft fraksiyalarini gidrotozalash 
Gidrokreking
Izomerizatsiya 
80 va 18, shu jumladan flyuid 11 
70 va 3,5 
70 va 6-8 
100 va 0,5 
70 va 0,5 


203 
Katalitik kreking qurilmalari
. Harakatlanuvchan sharikli amorf katalizatorli 
birinchi qurilma bo’lib 43-1 turidagi qurilma bo’lgan, uning rivojlantirilgan 
varianti bo’lib 43-102 turi bo’ldi, keyinchalik 1B, 1A, 1A/1M, 43-103, 43-
103M, 43-104 turidagi FKK qurilmalari, shuningdek dastlab mikrosferik amorf 
katalizator asosidagi kombinatsiyalangan qurilma GK-3 katalizator bloki ishga 
qo’yildi, keyinchalik qurilmalar mikrosferik kristallik katalizator uchun 
modernizatsiya qilindi. G-43-107 kombinatsiyalangan qurilmasi xom-ashyoni 
gidrotozalash blokiga, FKK blokiga va rektifikatsiya blokiga ega. 
So’nggi yillarda dunyodagi neftni qayta ishlah zavodlarida mikrosferik 
katalizator mavhum suyultirilgan qatlamida katalitik kreking yangi 
qurilmalarini yaratish bo’yicha texnik va tijorat faolligi FKK qo’llanilish butun 
davri uchun 
krekin yuqori darajaga 
chiqdi. Dunyoda FKK qurilmalari bilan 330 
dan ortiq neftni qayta ishlah zavodlari jihozlangan, bunda FKK qurilmalarining 
umumiy quvvati yiliga taxminan 1000 mln. t ni tashkil qiladi. G`arbiy Yevropa 
mamlakatlarida neftni qayta ishlash hajmida katalitik kreking taxminan 16 % ni 
tashkil qiladi, Yaponiyada– 17%, AQSh da– 36%, Rossiyada esa - 6 %. 1980-
1990 yillarda xom-ashyoni 
nazorat qilinadigan katalitik kreking
(katalitik 
reaktsiyalar - asosiylari, termik reaktsiyalar esa minimal) asosida benzin 
fraksiyalarga o’zgartirish (konversiya) davrida selektivlikni oshirish maqsadida 
FKK jarayoni «UOP», «Kellogg», «Shell», «ABB Lummus», «Stone Webster» 
va boshqa firmalar tomonidan sezilarli mukammallashtirilgan edi. Bunda lift-
reaktorni va yuqoriroq zichlikdagi katalizatorda ishlash uchun xom-ashyo 
kiritilish uzelini mukammallashtirish hisobidan, shuningdek «UOP» firmasining 
X-simon texnologik sxemasidan (mo’riga faolligini hali yo’qotmagan sovuqroq 
ishlangan katalizator kiritilib, bu katalizatorning xom-ashyoga sirkulyatsiyasi 
sonini va xom-ashyoning o’zgarishi darajasini oshirish imkonini beradi) 
foydalanish hisobidan jarayonning yuqori ishchi ko’rsatkichlariga erishiladi. 
«UOP» firmasi tomonidan benzin chiqishini oshirish maqsadida qilingan oxirgi 
ishlanmalaridan biri 
millisekunddagi katalitik kreking 
«MSCC» (14.6-rasm) 
jarayoni bo’lib, unda xom-ashyoning katalizator bilan dastlabki kontakti juda 


204 
qisqa vaqt mobaynida va lift-reaktordan foydalanmagan holda amalga oshiriladi. 
FKK benzini komponentini yaxshilash va uni ekologik toza benzin 
normativlarigacha ko’tarish uchun qo’shimcha texnologik choralar qo’llanilib, 
bu so’nggi yillarda tadqiqotlarda erishilgan natijalar sababli imkoniyati paydo 
bo’ldi. Jumladan, «Mozir NQIZ» OAJ da «MSCC» modelidagi katalitik 
kreking yangi o’rnatilgan qurilmasi muvaffaqiyatli ishlatilmoqda.

Yüklə 3,46 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   115




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin