Neft va gazkondensatni qayta ishlash texnologiyasi

5.2. Mazutni vakuum sharoitida ikki bosqichda haydash 
Mazutni vakuum sharoitida haydash ikki variant bo‘yicha o‘tkaziladi: 1-
variant yoqilg‘i olish ya’ni katalitik kreking qurilmasi xom- ashyosi bo‘lgan 
yengil va og‘ir gazoyllar olish. 2 - variant moy distillyatlarini olishdir. Vakuum 
sharoitida mazutni ikki bosqichda haydash orqali: 1 - bosqichda vakuum 
fraksiyalash kolonnasida solyar distillyati, keng fraksion tarkibili (350
0
S - 375 
0
S) moy distillyatlari va gudron chiqariladi, 2 - bosqichda olingan moy 
distillyatorlaridan 3 xil distillyat: parafinli (350
0
S - 460
0
S), avtol (460
0
S - 490
0
S) 
va silindr moylariga ajratiladi.
Jarayonning texnologik sxemasi quyidagi 5.2 - rasmda keltirilgan. Xom- 
ashyo mazut 3 - pechda qizdirishga kiritishga qadar 2 ta oqimda ishlayotgan 
issiqlik almashgichlar 28, 29 va 22 dan 1 - oqim, 25 va 24 dan esa ikkinchi 
oqimdan o‘tadi, so‘ngra 1 va 2 - issiqlik almashgichlarda qurilmadan 
chiqayotgan gudron issiqligi hisobiga qizdirilib, 3 - pechga yuboriladi. Mazut 3 - 
pechda 435
0
S gacha qizdiriladi. Mazutdan solyar, keng fraksion tarkibli moy 
distillyatlari va gudron ajratishi uchun 6 - vakuum kolonna xizmat qiladi. Moyli 
fraksiya 7 - yig‘gichda to‘planadi, gudron 5 - nasos yordamida kolonnadan 
chiqariladi. Solyar 4 - nasos yordamida yarim berk tarelkadan 23 - issiqlik 
almashgich va 32 - sovutgichda sovutiladi, so‘ngra sovutilgan solyar distillyatini 
bir qismi 6 - vakuum kolonnaga qaytariladi.
Moy distillyati 7 - yg‘ichda 8 - nasos yordamida haydalib, 28 - issiqlik 
almashgich, 23 - qo‘shimcha bug‘ ishlab chiqarish qozoyl va 21 - bug‘li 
qizdirish qurilmasidan o‘tib 6 - kolonna o‘rta qismiga resirkulyat sifatida 
qaytariladi. Moy distillyatining balans miqdori 7 - yig‘gichdan 9 - nasos 
yordamida 10 - pechda (385
0
S) qizdirilib, 13 - vakuum kolonnaga yuboriladi.
Bu kolonna mahsulotlari: yarim berk tarelkada yig‘iluvchi parafin distillyati, 14 
- bug‘latuvchi sektsiya orqali chiqariluvchi avtol distillyati va 24 - issiqlik 
almashtirgich, qo‘shimcha bug‘ ishlab chiqaruvchi qozon 26 va 27 - 
sovutgichdan o‘tib chiqariladigan silindr distillyati hisoblanadi.

---

55 
5.
2
- 
ra
sm
. 
M
az
utni
va
kuum 
sha
roit
ida 
ikki
bos
qichda
h
ayda
sh 
texnologik
ti
zi
mi
.
1,
2,
22,
24,
25,
28,
29
- 
is
siql
ik 
alm
as
hti
rgich.
3,
10
- 
quvur
li
pe
ch.
4,
5,
8,
9,
15,
17,
18
, 
33
-na
sos
lar
. 
6,
13
- 
va
kuum
kolonnala
r.
7
- 
va
kuum 
yi
g‘
gich.
11,
23,
26,
30
-qoz
on
-uti
li
za
tor
la
r.
12,
19,
20,
27
, 
31,
32,
35
- 
sovutgi
chlar
. 
14
- 
bu
g‘
latuvc
h
i 
kolonna.
21,
34
- 
is
it
gichl
ar
. 
 

---

56 
Avtol distillyatining sirkulyasiyalanuvchi qismi 16 - nasos yordamida 
haydalib 11 va 12 - qurilmalarda sovutilgan holda 13 - kolonna o‘rta qismiga 3 
oqimda beriladi, balans miqdori esa rezervuarga yuboriladi.
Parafin distillyati 13 - kolonnadan chiqishda 25 - issiqlik almashtirgich, 
34 - suv qizdirish va 35 - sovutgichda ketma - ketlikda sovutilib, bir qismi 
kolonnaga to‘yintirish yoki sovuq sug‘orishga yuboriladi, ortiqchasi rezervuarga 
yuboriladi. Gudron markazdan qochma turdagi 19 - nasos yordamida 
qurilmadan chiqarilguncha o‘z issiqligini 1 va 2 - issiqlik almashtirgichlar 
orqali xom - ashyo mazutga beradi.
Qurilmadagi bug‘latuvchi seksiyaga suv bug‘i kiritiladi. Qo‘shimcha 
bug‘ ishlab chiqaruvchi qozonlar 0,6 MPa bosimdagi suv bug‘i ishlab 
chiqarishga mo‘ljallangan. Qurilmadagi kolonnalar ish rejimlari 5.1-jadvalda 
keltirilgan.