Neft va gazkondensatni qayta ishlash texnologiyasi

1.2. Respublika va jahon miqyosida neft va gaz kondensatini qayta ishlash 
sanoati xususida 
O`zbekiston Respublikasi erostilari uglevodorod xom-ashyosi yirik 
zahiralariga ega. O`zbekistonning beshta neft-gaz mavjud mintaqalarida uglevodorod 

---

11 
xom-ashyosining 211 ta konlari ochildi, ulardan 108 tasi - gaz va gazokondensat 
konlari, 103 tasi neft'-gaz, neft-gazkondensat va neft konlari. 50% dan ortiq konlar 
ishlab chiqish bosqichida, 35% i foydalanishga tayyorlangan, qolganlarida esa 
qidirish ishlari davom etmoqda.
Respublikaning uchta NQIZ - Buxoro, Farg’ona va Oltiariq NQIZ umumiy 
quvvati yiliga 11 mln. tonnani tashkil qiladi. Bu zavodlar o`rtacha 60% ga yuklangan 
bo`ladi.
Farg’ona NQIZ (1959 yilda ishga tushirilgan) hozirgi kunda 60 ga yaqin 
turdagi turli xil neft' mahsulotlarini ishlab chiqaradi. Zavodning qayta ishlash 
bo`yicha loyiha quvvati yiliga 5,5 mln. t. tashkil qiladi. Zavod O`rta Osiyoda 
moylash materiallarini ishlab chiqarish bo`yicha etakchi korxonalardan biri bo`lib 
hisoblanadi. Oltingugurtli birkmalarning yuqori miqdorini saqlagan mahalliy xom-
ashyoni qayta ishlash xususiyatlarini hisobga olib, O`zbekiston "Mitsui" va "Toyo 
Injiniring" yapon kompaniyalari bilan hamkorlikda zavod rekonstruktsiyasini amalga 
oshirdi.
1906 yilda Oltiariqda Vannovskiy neftni haydash zavodi ishga tushirilgan 
bo`lib, uning bazasida ancha vaqtdan keyin hozirgi kunda Farg’ona NQIZ bo`linmasi 
bo`lgan Oltiariq NQIZ quvvatlari ko`tarildi. Bir nechta texnologik qurilmalar 
qurilishi va rekonstruktsiyasidan so`ng ularning loyiha quvvati oshirildi. Ishlab 
chiqariladigan mahsulotlar: avtobenzin komponenti (nafta), erituvchilar, kerosinlar, 
dizel' yoqilg’i, maishiy suyultirilgan, konsistent moylash vositasi. 
Buxoro NQIZ "O`zneftmahsuloti" AJ tarkibiga kiradi. Zavod 1997 yilda 
"TECHNIP" (Frantsiya) boshchiligidagi konsortsium tomonidan yaratildi. Zavod 10 
turdagi mahsulotlarni ishlab chiqaradi: avtomobil' benzini, reaktiv dvigatellar uchun 
yoqilg’i, suyultirilgan uglevodorod gazi, mazut, erituvchilar, aviakerosin, texnik 
oltingugurt.
Rossiyaning "LUKOYL" OAJ neft kompaniyasi va "Hyundai Engineering" 
(Janubiy Koreya) boshchiligidagi pudratchilar konsorsiumi O`zbekistonda “Qandim 
gazni qayta ishlash kompleksi”ni qurish va jihozlarni yetkazib berish bo`yicha 
shartnomani imzolashdi. Yiliga 8,1 mlrd kub metr gaz quvvatiga ega kompleks 
Buxoro viloyatida joylashgan Qandim konlar guruhidagi oltingugurt saqlagan tabiiy 

---

12 
gazni tozalangan tabiiy gaz, barqaror gaz kondensati, shuningdek granulalangan 
oltingugurt olish uchun qayta ishlash imkonini beradi. Loyihada ishlab chiqarish 
xavfsizligini ta`minlash, mehnatni va atrof-muhitni muhofaza qilishni ta`minlash 
bo`yicha zaruriy yechimlar ko`zda tutilgan.